Μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς και συγκεκριμένα από τον Μωάμεθ Β΄, σουλτάνο της Τουρκίας, η προσοχή των Οθωμανών στράφηκε προς την Πελοπόννησο και την Αττική.
Μέχρι το 1460 τα τμήματα αυτά της Ελλάδας είχαν προσαρτηθεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Τους δύο επόμενους αιώνες οι Τούρκοι έδιωξαν τους Βενετούς και άλλες ξένες δυνάμεις από τα λίγα μέρη, κυρίως νησιά, που ακόμη κατείχαν.
Η διαδικασία τελείωσε με την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους το 1669. Για μια σύντομη περίοδο (1699-1718) η Βενετία επανέκτησε τον έλεγχο της Πελοποννήσου αλλά εκτός αυτού η υπόλοιπη Ελλάδα παρέμεινε υπό την οθωμανική κατοχή μέχρι τον 19ο αιώνα.
1454: O Γεννάδιος Σχολάριος ορίζεται Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης.
1456: Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Αθήνα.
1460: Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου.
1466: Ο Παρθενώνας μετατρέπεται σε τζαμί.
1476: Ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης εκδίδει το έργο του «Επιτομή των Οκτώ του Λόγου Μερών», το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο (Γραμματική της ελληνικής).
1479: Οι Βενετοί και οι Τούρκοι υπογράφουν συνθήκη ειρήνης με την οποία τερματίζεται ο μεταξύ τους πόλεμος. Σύμφωνα με αυτήν, η Βενετία υποχρεώνεται να καταβάλει μεγάλη αποζημίωση και ετήσιους δασμούς για τη διακίνηση των εμπορευμάτων της. Παραμένουν όμως υπό βενετική κατοχή η Κορώνη, η Μεθώνη, το Ναβαρίνο, η Ναύπακτος, η Κέρκυρα, η Κρήτη κ.ά.
1535-1536: Γαλλοτουρκική εμπορική συνθήκη. Οι Τούρκοι παραχωρούν εμπορικά προνόμια στους Ευρωπαίους, περισσότερο γνωστά ως Διομολογήσεις (Capitulations). Τα προνόμια αυτά θα ανανεωθούν πολλές φορές (1569, 1597, 1604 κ.λπ.) και θα καταργηθούν ουσιαστικά με τη Συνθήκη της Λωζάννης (1923).
1541: Γεννιέται στο Ηράκλειο της Κρήτης ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος 1571: Ναυμαχία της Ναυπάκτου.
1645: Αρχίζει ο λεγόμενος Κρητικός Πόλεμος (1645-1669) ανάμεσα στους Τούρκους και τους Βενετούς, ο οποίος τελικά θα οδηγήσει στην κατάκτηση της Κρήτης από τους πρώτους.
1648: Οι Τούρκοι αρχίζουν την πολιορκία του Χάνδακα η οποία θα διαρκέσει περίπου 21 χρόνια.
1664: Φλαγγινιανό Φροντιστήριο ή Φλαγγίνειος Σχολή. Το φροντιστήριο ιδρύεται στη Βενετία με χρήματα του προέδρου (από το 1623 μέχρι το 1642) της Ελληνικής Αδελφότητας της Βενετίας Θωμά Φλαγγίνη και είναι από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Διασποράς. Λειτουργεί με μια διακοπή το διάστημα 1797-1823 μέχρι το 1905.
1669: Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τον Χάνδακα (Ηράκλειο) και ολοκληρώνουν την κατάληψη της Κρήτης.
1683: Πόλεμος ανάμεσα στην Τουρκία και την Αυστρία.
1684: Η Βενετία κηρύσσει τον πόλεμο στην Τουρκία.
1687: Οι Βενετοί καταλαμβάνουν την Πάτρα και αρχίζουν να πολιορκούν τη Μονεμβασιά και την Ακρόπολη των Αθηνών. Ανεπανόρθωτη καταστροφή του Παρθενώνα, που προκαλείται από τον βομβαρδισμό του ναού από τα στρατεύματα του Μοροζίνι.
1699: Υπογράφεται στο Κάρλοβιτς της Κροατίας η ομώνυμη συνθήκη ανάμεσα στην Τουρκία από τη μια μεριά και την Αυστρία, τη Ρωσία, την Πολωνία και τη Βενετία από την άλλη. Σύμφωνα με τη συνθήκη, η Τουρκία αναγνωρίζει την κυριαρχία της Βενετίας στην Πελοπόννησο, τη Λευκάδα και την Αίγινα.
1708: Εκδίδονται τα «Άνθη Ευλαβείας», ποιητική συλλογή των μαθητών του Φλαγγινιανού Φροντιστηρίου. Είναι ίσως η πρώτη συγκροτημένη συλλογή στην ιστορία της νεοελληνικής ποίησης. 1717: Μεγάλη ήττα των Τούρκων κοντά στο Βελιγράδι (18 Αυγούστου) από τα αυστριακά στρατεύματα, τα οποία αμέσως μετά καταλαμβάνουν την πόλη. Οι Τούρκοι οπισθοχωρούν μέχρι την Αδριανούπολη.
1718: Με τη μεσολάβηση της Αγγλίας και της Ολλανδίας υπογράφεται η Συνθήκη του Πασάροβιτς, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία παραχωρεί το βανάτο του Τέμεσβαρ (Βοϊβοντίνα), το Βελιγράδι, μέρος της Βόρειας Σερβίας και τη μέχρι τον ποταμό Ολτέτ Βλαχία στην Αυστρία, ενώ κρατά την Πελοπόννησο. Η Βενετία κρατά κάποιες περιοχές στην Ήπειρο και τη Δαλματία.
1723: Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης καταδικάζεται ως αιρετικός, επειδή είναι οπαδός του Καρτέσιου. Ιδρύεται στη Σμύρνη σχολή, η οποία από το 1743 θα ονομαστεί Ευαγγελική.
1730: Γεννιούνται ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ο Νικηφόρος Θεοτόκης και ο Δημήτριος Καταρτζής.
1742: Ιδρύεται η Μαρουτσαία Σχολή στα Ιωάννινα.
1753: Ο Κύριλλος Ε΄ ιδρύει την Αθωνιάδα Σχολή. Ο Ευγένιος Βούλγαρης τοποθετείται στη θέση του διευθυντή.
1757: Γεννιέται ο Ρήγας Βελεστινλής.
1758: Γεννιέται στις Μηλιές του Πηλίου ο κληρικός και δάσκαλος του Γένους Άνθιμος Γαζής. Ιδρύει το περιοδικό «Λόγιος Ερμής» το 1811 και το 1816 τη «Φιλόμουσο Εταιρεία». Πεθαίνει στη Σύρο το 1828.
1766: Η Αικατερίνη Β΄ αποστέλλει στην Ελλάδα τον Γεώργιο Παπάζογλου ή Παπάζωλην, Έλληνα λοχαγό του ρωσικού στρατού, για να οργανώσει επαναστατικό κίνημα. Αυτός επικοινωνεί με κληρικούς και προκρίτους αλλά και αρματολούς στην Ήπειρο, την Ακαρνανία και ιδιαίτερα στη Μεσσηνία και τη Μάνη. Οι Έλληνες υπόσχονται ότι θα επαναστατήσουν εναντίον των Τούρκων, εφόσον οι Ρώσοι στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις.
1767: Γεννιέται στα Ιωάννινα ο Αθανάσιος Ψαλλίδας, λόγιος και σημαντικός εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Είναι οπαδός της δημώδους γλώσσας και εισάγει τη διδασκαλία των Μαθηματικών, της Πειραματικής Φυσικής και της Λατινικής γλώσσας στην Καπλάνειο Σχολή, στην οποία είναι διευθυντής.
1770: Στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1768-1774) η άφιξη μικρής ναυτικής μοίρας στις ελληνικές θάλασσες υπό τους αδελφούς Ορλόφ αναπτερώνει το επαναστατικό φρόνημα των υποδούλων. Επανάσταση εκδηλώνεται στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα, στον Όλυμπο, στην Κρήτη και σε νησιά του Αιγαίου.
28 Φεβρουαρίου: Ο Θ. Ορλόφ, επικεφαλής ρωσικού στολίσκου, καταπλέει στην περιοχή της Μάνης με σκοπό να προκαλέσει εξέγερση των Μανιατών. Λίγο αργότερα οι επαναστάτες καταλαμβάνουν τον Μυστρά. Στο λιμάνι του Τσεσμέ (απέναντι απ΄ τη Χίο) καταστρέφεται ο τουρκικός στόλος από τα επανδρωμένα και με Έλληνες ρωσικά πλοία (Ιούλιος 1770), σε άλλες όμως περιοχές οι εξεγέρσεις αποτυγχάνουν, παρά τις αρχικές νίκες και οι πληθυσμοί, κυρίως στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη, διώκονται.
3 Απριλίου: Γεννιέται κάτω από ένα δέντρο στο Ραμοβούνι της Μεσσηνίας, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά του κυνηγημένη από τους Τούρκους, ο Θεοδωράκης, γιος του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη.
1774: Το τέλος του Ρωσοτουρκικού Πολέμου σφραγίζεται με τη Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, με το άρθρο 7 της οποίας η Ρωσία αναγνωρίζεται ως προστάτιδα των χριστιανών υπη κόων της Πύλης και της δίδεται το δικαίωμα να παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Τουρκίας, εάν κρίνει ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα των χριστιανών. Με άλλα άρθρα χορηγείται στους Έλληνες αμνηστία, το δικαίωμα να τελούν ελεύθερα τη λατρεία τους, καθώς και κάποια άλλα προνόμια. Η δυνατότητα ελεύθερης ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα υπό ρωσική σημαία κατοχυρώνεται το 1779 με μια άλλη συνθήκη (Αϊναλή Καβάκ). 1775: Ο Κοσμάς ο Αιτωλός περιοδεύει στα νησιά του Αιγαίου, στη Μακεδονία και στην Ήπειρο.
1776: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με εγκύκλιό του καταδικάζει το έργο του Βολτέρου.
1779: Η δυνατότητα των Ελλήνων να κινούνται ελεύθερα στη Μαύρη Θάλασσα, με πλοία υπό ρωσική σημαία, κατοχυρώνεται με τη Συνθήκη του Αϊναλή Καβάκ, η οποία υπογράφεται ανάμεσα στη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Ιώσηπος Μοισιόδακας εκδίδει το έργο του «Πραγματεία περί Παίδων Αγωγής». Εκτελείται με απαγχονισμό ο Κοσμάς ο Αιτωλός.
1784: Γεννιέται στην Άνδρο ο Θεόφιλος Καΐρης και ο Θεόκλητος Φαρμακίδης στο Νεμπεγλέρ της Θεσσαλίας 1786: Ο Χριστόδουλος Παμπλέκης (1733-1793) εκδίδει το έργο του «Περί Φιλοσόφου, Φιλοσοφίας, Φυσικών κ.λπ.». Γι΄ αυτό το βιβλίο αλλά και για το «Ακολουθία Ετεροφθάλμου και Αντιχρίστου Χριστοδούλου» ο Παμπλέκης αφορίζεται από την Εκκλησία (1793).
1787: Αρχίζει Ρωσοτουρκικός Πόλεμος. Ο Λάμπρος Κατσώνης αρχίζει τη δράση του στο πλαίσιο των επιχειρήσεων του Ρωσοτουρκικού Πολέμου. Ο Αλή ο Τεπενελής γίνεται πασάς των Ιωαννίνων.
1790: Ο Ρήγας τυπώνει το έργο του «Φυσικής Απάνθισμα» και λίγο μετά το «Σχολείο των Ντελικάτων Εραστών». Ήττα του Λάμπρου Κατσώνη από τον τουρκικό στόλο κοντά στην Άνδρο. («Αν σ΄ αρέσει μπάρμπα Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο», λαϊκό δίστιχο εποχής).
1791: Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Δανιήλ Φιλιππίδης (Δημητριείς) κυκλοφορούν τη «Νεωτερική Γεωγραφία».
1797: Ο Ρήγας Βελεστινλής εκδίδει το «Επαναστατικό Μανιφέστο». Κυκλοφορούν ο «Ηθικός Τρίπους», επίσης του Ρήγα, καθώς και η «Χάρτα» του. Συλλαμβάνεται ο Ρήγας από τις αυστριακές αρχές στην Τεργέστη, ενώ διακόπτεται η έκδοση της «Εφημερίδος» της Βιέννης διότι με αυτήν συνεργάζεται ο Ρήγας. Ο Κωνσταντίνος Χαντζερής διορίζεται ηγεμόνας της Βλαχίας. Ανασύσταση του Πατριαρχικού Τυπογραφείου της Κωνσταντινούπολης.
1798: Οι Οθωμανοί εκτελούν τον Ρήγα Βελεστινλή και τους συντρόφους του στον πύργο Νεμπόισα έξω από το Βελιγράδι. Στα χέρια των Τούρκων τούς παραδίδουν οι Αυστριακοί. Έντονες ιδεολογικές διαμάχες ανάμεσα στο Πατριαρχείο και τους Έλληνες διαφωτιστές: το Πατριαρχείο εκδίδει την «Πατρική Διδασκαλία» και τη «Χριστιανική Απολογία» του Αθανάσιου του Πάριου, ενώ ο Αδαμάντιος Κοραής απαντά με την «Αδελφική Διδασκαλία». Εγκύκλιος του Γρηγορίου Ε΄ εναντίον της γαλλικής παιδείας.
1800: Υπογράφεται ανάμεσα στη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, με την οποία ιδρύεται η «Πολιτεία των Επτά Ενωμένων Νήσων», το πρώτο ελληνικό κράτος μετά την Άλωση. Το νεοσύστατο κράτος θα είναι ανεξάρτητο, με εγγυητή της ανεξαρτησίας του τη Ρωσία, αλλά φόρου υποτελές στον σουλτάνο. Καθορίζεται και το Σύνταγμα, το οποίο ονομάζεται «Βυζαντινό». Σύμφωνα με αυτό, η τοπική αριστοκρατία έχει κυρίαρχη θέση.
1802: Ο λόρδος Έλγιν με την ανοχή των οθωμανικών αρχών λεηλατεί τον Παρθενώνα και μεταφέρει τα κλοπιμαία στο Λονδίνο.
1803: Οι Σουλιώτες αναγκάζονται να έρθουν σε συμφωνία με τον Αλή πασά. Εγκαταλείπουν το Σούλι και καταφεύγουν στα Ιόνια Νησιά.
1805: Ο Αδαμάντιος Κοραής αρχίζει να εκδίδει την «Ελληνική Βιβλιοθήκη». Εκδίδεται ο «Ρωσσαγγλογάλλος», έργο στο οποίο σατιρίζονται οι Φαναριώτες, οι έμποροι και ο ανώτερος κλήρος. 1806: Εκδίδεται η «Ελληνική Νομαρχία»- Ανωνύμου.
1808: Ο Ιωάννης Καποδίστριας καλείται να αναλάβει σημαντική θέση στο διπλωματικό σώμα της Ρωσίας. Ιδρύεται η «Ιονική Ακαδημία» στην Κέρκυρα.
1809: Ιδρύεται στο Παρίσι η μυστική οργάνωση «Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον».
1813: Ιδρύεται η Φιλόμουσος Εταιρεία των Αθηνών.
1814: Ιδρύεται στην Οδησσό της Ρωσίας από τους Νικόλαο Σκουφά, Εμμανουήλ Ξάνθο και Αθανάσιο Τσακάλωφ η Φιλική Εταιρεία.
1815: Η Αγγλία και η Ρωσία υπογράφουν στο Παρίσι ειδική συνθήκη, σύμφωνα με την οποία τα Επτάνησα τίθενται υπό την προστασία της Αγγλίας με την ονομασία «Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιονίων Νήσων». Ο Ιωάννης Καποδίστριας διορίζεται υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
1819: Πατριαρχική εγκύκλιος απαγορεύει να δίνει κάποιος στα παιδιά του αρχαία ελληνικά ονόματα.
1820: Ο Ιωάννης Καποδίστριας, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, αρνείται την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας, την οποία του προσφέρει ο Εμμανουήλ Ξάνθος. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αναλαμβάνει «Γενικός Επίτροπος της Ανωτάτης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας».
1821: Στη διάσκεψη της Βοστίτσας (Αίγιο) οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου διατυπώνουν επιφυλάξεις σχετικά με την επιτυχία του επαναστατικού εγχειρήματος, τις βασικές αρχές του οποίου ανέπτυξε ο Παπαφλέσσας.
Αρχίζει στο Λάιμπαχ η ομώνυμη συνδιάσκεψη των αντιπροσώπων των μελών της Ιερής Συμμαχίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο, παραπόταμο του Δούναβη και φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Ρωσία και φτάνει στο Ιάσιο της Μολδαβίας. Κυκλοφορεί την επαναστατική προκήρυξη «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», με την οποία ζητεί από τους Έλληνες της Μολδαβίας και της Βλαχίας να επαναστατήσουν. Η ενέργειά του αυτή σηματοδοτεί και την επίσημη έναρξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε΄ αφορίζει τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τον Μιχαήλ Σούτσο για την Επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
17 Μαρτίου: Έλληνες αγωνιστές πολιορκούν τους Πύργους των Καλαβρύτων, που παραδίδονται έπειτα από λίγες ημέρες (21 Μαρτίου). Αυτή η ενέργεια αποτελεί την πρώτη επαναστατική πράξη στη Νότια Ελλάδα.
27 Μαρτίου: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απελευθερώνει το Βουκουρέστι. Την ίδια περίοδο ανακοινώνονται η αποκήρυξή του από τον τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο Α΄ και η διαγραφή του από τους ρωσικούς στρατιωτικούς καταλόγους.
26 Μαΐου: «Πράξη των Καλτετζών». Ιδρύεται η Πελοποννησιακή Γερουσία με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.
7 Ιουνίου: Ήττα του Ιερού Λόχου υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στο Δραγατσάνι από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις. Έπειτα από λίγες ημέρες ο Υψηλάντης περνά τα αυστριακά σύνορα, συλλαμβάνεται από τους Αυστριακούς και φυλακίζεται.
20 Δεκεμβρίου: Έναρξη των εργασιών της Α΄ Εθνοσυνέλευσης στην Πιάδα της Παλαιάς Επιδαύρου.
1822: Ψηφίζεται το «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος» στην Επίδαυρο. Ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων σκοτώνεται από τα τουρκικά στρατεύματα που τον πολιορκούν στο νησί της λίμνης Παμβώτιδας. Ήττα του Δράμαλη στα στενά των Δερβενακίων από τους Έλληνες, υπό την ηγεσία του Θ. Κολοκοτρώνη. Αρχίζει η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιουταχή πασά. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπολεί στα ανοιχτά της Τενέδου την τουρκική υποναυαρχίδα. Το Συνέδριο της Βερόνας αποκηρύσσει με τη διακήρυξή του την Ελληνική Επανάσταση.
1823: Η Αγγλία αναγνωρίζει τους Έλληνες ως εμπολέμους. Η απόφαση της αγγλικής κυβέρνησης αποτελεί de facto αναγνώριση της Ελληνικής Επανάστασης. Αρχίζουν οι εργασίες της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης των Ελλήνων στο Άστρος της Κυνουρίας. 1824: Υπογράφεται στο Λονδίνο συμφωνητικό ανάμεσα σε Άγγλους κεφαλαιούχους και τους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης Ορλάνδο και Λουριώτη για τη σύναψη δανείου ύψους 800.000 λιρών. Ο σουλτάνος ζητεί τη βοήθεια του Μωχάμετ Άλη της Αιγύπτου για να καταστείλει την Ελληνική Επανάσταση. Καταστροφή των Ψαρών από τους Τουρκοαιγυπτίους. Υπογράφεται στο Λονδίνο από τους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης και τον Όμιλο Άγγλων Κεφαλαιούχων το δεύτερο δάνειο, ύψους 2.000.000 λιρών Αγγλίας.
1826: Η Έξοδος του Μεσολογγίου. Το Μεσολόγγι καταλαμβάνεται από τους Τουρκοαιγυπτίους.
1827: Η Εθνοσυνέλευση εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια «Κυβερνήτη της Ελλάδος» με επταετή διάρκεια θητείας. Ναυμαχία του Ναβαρίνου.
Πηγή:
ΕΠΙΤΟΜΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ- ΠΡΟΣΩΠΑ- ΓΕΓΟΝΟΤΑΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ- ΧΑΡΤΕΣ- ΣΥΝΘΗΚΕΣ- Έκδοση: «ΤΟ ΒΗΜΑ», 2004. Επιμέλεια: Βαγγέλης Δρακόπουλος- Γεωργία Ευθυμίου Εκπαιδευτική Πύλη Υπ.Ε.Π.Θ. www.e-yliko.gr Ιστορία του ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού Βακαλόπουλος, Α., «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού», τ. Ε΄-Η΄, Θεσσαλονίκη, 1980-1988 (α΄ έκδοση 1961)
Δημητρούκας Ι.- Ιωάννου Θ.- Μπαρούτας Κ., «Ιστορία του μεσαιωνικού και νεότερου κόσμου 565-1815», Β΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2004 Dakin, D., «Ο Αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία. 1821-1833», Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ.), 1983 «Ιστορία των Ελλήνων», Εκδόσεις ΔΟΜΗ, β΄ έκδοση, Αθήνα 2006 Καλοκαιρινός Κ., «Βυζαντινή Ιστορία 610 μ.Χ.- 1453 μ.Χ.», Β΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2002 Κρεμμυδάς Β.- Πισπιρίγκου Φ.: «Ο μεσαιωνικός κόσμος», εκδ. «Γνώση», Αθήνα 1985 Κρεμμυδάς Β.: «Νεότερη Ιστορία», εκδ. «Δαρδανός», Αθήνα 2001 Κρεμμυδάς, Β., «Εισαγωγή στην ιστορία της νεοελληνικής κοινωνίας (1700-1821)», Αθήνα, Εξάντας, 1988 Θεοδωρίδης Χ.- Λαζάρου Α., «Ιστορία ελληνική και ευρωπαϊκή των νέων χρόνων», Γ΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 1979 Κουλικούρδης Γ., «Νεώτερη ευρωπαϊκή ιστορία», Γ΄ Γυμνασίου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 1979 Σκουλάτος Β.- Δημακοπούλος Ν.- Κόνδης Σ., «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη», Γ΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2002 Σκουλάτος Β.- Δημακοπούλος Ν.- Κόνδης Σ., «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη», Α΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 1995 Σκουλάτος Β.- Δημακοπούλος Ν.- Κόνδη Σ., «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη», Β΄ Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 1995 Σφυρόερας Β., «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη», Γ΄ Γυμνασίου, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2002 http://www. greekhistory. gr/