ΒΙΝΤΕΟ - ΙΜΙΑ 1996 - Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ .
Κρίση των Ιμίων.
Κρίση των Ιμίων ονομάζεται συμβατικά
η ένοπλη αμφισβήτηση της Ελληνικής θαλάσσιας
κυριαρχίας που έλαβε χώρα τον Ιανουάριο
του 1996 από την Τουρκία, με αφορμή
την προσάραξη πλοίου στις
βραχονησίδες των Ιμίων.
Κατά την διάρκεια της ολιγοήμερης
αυτής κρίσης, οι δύο χώρες μετέφεραν
στρατιωτικές δυνάμεις (κυρίως ναυτικές)
γύρω από τα Ίμια και τις ανέπτυξαν
φτάνοντας κοντά στην ένοπλη σύρραξη.
Τελικά με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ,
και κυρίως των ΗΠΑ, η ένταση
εκτονώθηκε και οι δύο χώρες
απέσυραν τους στόλους τους.
Την εποχή της κρίσης αυτής
πρωθυπουργός της Ελλάδας
ήταν ο Κώστας Σημίτης.
Υπουργός Εξωτερικών
ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος,
υπουργός Εθνικής Αμύνης
ο Γ. Αρσένης και
Αρχηγός ΓΕΕΘΑ
ο ναύαρχος Χ. Λυμπέρης,
ενώ πρωθυπουργός
της Τουρκίας ήταν
και υπουργός Εξωτερικών
Αφορμή της κρίσης ήταν η
αμφισβητούμενη από την
Τουρκία εγκυρότητα
ενός προσαρτήματος
του 1932 που καθόριζε
τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ
των Ιταλικών Δωδεκανήσων
και των ακτών
της Τουρκίας.
Η τουρκική κυβέρνηση απέρριψε
το προσάρτημα ως νομικά άκυρο,
με την αιτιολογία ότι δεν είχε
κατατεθεί στην
Κοινωνία των Εθνών στη Γενεύη.
Αυτό, σύμφωνα με την τουρκική θέση,
σημαίνει ότι η κυριαρχία σε έναν
άγνωστο αριθμό μικρών νησίδων
και βραχονησίδων στα Δωδεκάνησα
παραμένει απροσδιόριστη και
πρέπει να καθοριστεί με κάποια
καινούργια σύμβαση.
Αντίθετα, η ελληνική θέση
υποστήριξε ότι το εν λόγω
προσάρτημα παραμένει έγκυρο.
Περί τις τελευταίες ώρες της κρίσης,
τρεις Έλληνες αξιωματικοί,
έχασαν την ζωή τους όταν
το ελικόπτερο όπου επέβαιναν
κατέπεσε στην θάλασσα.
Η επίσημη εκδοχή του ελληνικού
κράτους ήταν ότι το ελικόπτερο
κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και
απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.
Η τουρκική πλευρά δεν ανέφερε απώλειες.
Καθ'όλη τη διάρκεια της κρίσης
φάνηκε η μεγάλη δυσπιστία του
Σημίτη προς την ηγεσία της Ε.Υ.Π.
(Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών)
και των Ενόπλων Δυνάμεων.
Όπως γράφει Το Βήμα:
«Οι αξιωματικοί αυτοί είχαν μάθει
να λειτουργούν με τον
Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος
λάτρευε τις συσκέψεις
με στρατιωτικούς, τις υπηρεσίες
από κλειστές πηγές και τη
διαχείριση κρίσεων όπως
εκείνη του Μαρτίου του 1987.
Ο κ. Σημίτης τους θεωρούσε
«ανδρεϊκούς», ξένους
στη δική του κουλτούρα
και ύποπτους
για το στήσιμο παγίδων
τις κρίσιμες εκείνες ώρες.»
Από αυτή την κρίση δεν βγήκε κερδισμένη ούτε
η Τουρκία, που ισχυριζόταν ότι τα Ίμια της ανήκουν,
ούτε η Ελλάδα η οποία αναγκάστηκε να αποσύρει
τους στρατιώτες της.
Ουσιαστικός παράγοντας και κερδισμένη πλευρά υπήρξαν οι ΗΠΑ.
Η φράση του Πρωθυπουργού Σημίτη,
«Ευχαριστούμε τους Αμερικανούς»,
που είπε από το βήμα της Βουλής
κατά τη διάρκεια σχετικής συζήτησης,
έχει παραμείνει στα χρονικά της χώρας,
καθώς είχε ερμηνευτεί από πολλούς
ως ταπεινωτική για την χώρα.
Καθεστώς των νησιών
Τα Ίμια αποτελούν μία συστάδα νησίδων της Δωδεκανήσου.
Αυτά εκχωρήθηκαν στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων
(10-12-1947) όπου η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα εν πλήρει
κυριαρχία τις νήσους της Δωδεκανήσου απαριθμούμενες:
Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο,
Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελόριζο
ως και τις παρακείμενες νησίδες.
Σε προγενέστερη μάλιστα διμερή σύμβαση του 1932,
ανάμεσα στην Ιταλία και την Τουρκία τα Ίμια συμπεριλαμβάνονταν
σε χάρτη με τα ιταλικά εδάφη.
Αργότερα, καθώς όλες οι ιταλικές κτήσεις επί της Δωδεκανήσου
πέρασαν στην ελληνική κυριότητα,
ομοίως και τα Ίμια ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος.
Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώς
επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά.
Σύμφωνα με το άρθρο 189 του Κ.Δ.Ν.Δ. εντός
των ελληνικών χωρικών υδάτων
δικαίωμα για παροχή επιθαλάσσιας αρωγής
δίδεται μόνο στα υπό ελληνική σημαία ρυμουλκά
Δεκέμβριος 1995: Το πρώτο επεισόδιο.
Στις 25 Δεκεμβρίου 1995 το τουρκικό
φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ
προσάραξε σε αβαθή ύδατα
κοντά στην Μικρή Ίμια (Ανατολική)
και εξέπεμψε σήμα κινδύνου.
Το λιμεναρχείο Καλύμνου
–το πλησιέστερο στην περιοχή–
διέθεσε ρυμουλκό για να
αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο,
αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε,
υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν
σε τουρκική περιοχή και άρα
οι τουρκικές αρχές είχαν την
αρμοδιότητα να του
προσφέρουν βοήθεια.
Στις 26 Δεκεμβρίου
το λιμεναρχείο ενημέρωσε
την αρμόδια διεύθυνση
του υπουργείου Εξωτερικών,
το οποίο μέσω του γραμματέα
της ελληνικής πρεσβείας
στην Άγκυρα Γιάννη Παπαμελετίου,
ειδοποίησε τον γραμματέα
της Διεύθυνσης
Ελληνικών Υποθέσεων
του τουρκικού υπουργείου
Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν
ότι, αν δεν παρέμβαινε
ρυμουλκό, το τουρκικό
πλοίο θα κινδύνευε.
Στις 27 Δεκεμβρίου
το τουρκικό υπουργείο
Εξωτερικών ενημερώνει
την ελληνική πρεσβεία
ότι, ανεξαρτήτως του
ποιος θα ανελάμβανε
τη διάσωση του πλοίου,
υπήρχε γενικότερα
θέμα με τα Ίμια.
Τελικά, στις 28 Δεκεμβρίου
δύο ελληνικά ρυμουλκά
αποκόλλησαν το τουρκικό
φορτηγό και το οδήγησαν
στο λιμάνι Κιουλούκ
της Τουρκίας.
Στις 29 Δεκεμβρίου
το τουρκικό υπουργείο
Εξωτερικών επιδίδει
διακοίνωση στο
αντίστοιχο ελληνικό,
όπου αναφέρεται ότι οι
βραχονησίδες Ίμια
είναι καταχωρημένες
στο κτηματολόγιο
Μουγκλά του νομού
και ανήκουν στην Τουρκία.
Το γεγονός στάθηκε
αφορμή να τεθεί
από την Τουρκία
θέμα ιδιοκτησίας των νησιών..
Ιανουάριος 1996: Η κρίση.
Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου
Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος
από το γεγονός ότι η Τουρκία εγείρει
εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια,
ύψωσε την ελληνική σημαία
στη Μικρή Ίμια στις
συνοδευόμενος από τον
αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου
Γ. Ριόλα και δύο κατοίκους
του νησιού ενώ την επόμενη
μέρα υψώθηκε η σημαία
και στην άλλη βραχονησίδα.
Τα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια
μετέδωσαν εικόνες με την
ελληνική σημαία υψωμένη
στα Ίμια, κάτι που προκάλεσε
σάλο στην κοινή γνώμη
της Τουρκίας.
Δύο δημοσιογράφοι του
γραφείου της εφημερίδας
μετέβησαν με ελικόπτερο
στις 27 Ιανουαρίου
στη Μικρή Ίμια,
υπέστειλαν την ελληνική
σημαία και ύψωσαν
την τουρκική σημαία.
Η όλη επιχείρηση των
δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε
και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό
κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ.
Το γεγονός αυτό πήρε
σημαντικές διαστάσεις.
Η κρίση κλιμακώθηκε
τις επόμενες μέρες.
Την Κυριακή το πρωί
στις 28 Ιανουαρίου 1996
το περιπολικό του
Πολεμικού Ναυτικού
"Αντωνίου" κατέβασε
την τουρκική σημαία
και ύψωσε την ελληνική
παραβαίνοντας την
πολιτική εντολή που
ήταν μόνο να
υποσταλεί η
τούρκικη σημαία.
Το βράδυ Έλληνες
αποβιβάστηκαν στη
Μικρή Ίμια από το
περιπολικό "Πυρπολητής"
προκειμένου να φυλάξουν
τη σημαία κατά τις
νυχτερινές ώρες και να
επιστρέψουν στο σκάφος
τους πριν την
ανατολή του ηλίου.
Το μεσημέρι της Δευτέρας
ο σχεδιασμός άλλαξε
και αποφασίστηκε η
συνεχής φύλαξή της σημαίας,
οπότε οι βατραχάνθρωποι
επέστρεψαν στη βραχονησίδα.
Τη Δευτέρα το απόγευμα
στις 29 Ιανουαρίου,
ο νέος πρωθυπουργός
Κώστας Σημίτης, στις
προγραμματικές του
δηλώσεις στη Βουλή,
στέλνει μήνυμα προς
την Τουρκία, ότι σε
οποιαδήποτε πρόκληση
η Ελλάδα θα αντιδράσει
άμεσα και δυναμικά.
Την Τρίτη στις 30 Ιανουαρίου,
η πρωθυπουργός της Τουρκίας
Τανσού Τσιλέρ δηλώνει
κατηγορηματικά μέσα
στην Τουρκική βουλή
ότι την επόμενη μέρα
η ελληνική σημαία
και ο ελληνικός στρατός
θα απομακρυνθούν
από τα Ίμια.
Στις 31 Ιανουαρίου
και ώρα 01:40
Τουρκικές ειδικές δυνάμεις
αποβιβάζονται στη
Μεγάλη Ίμια (Δυτική).
Στις 05:30 της ίδιας μέρας
ελικόπτερο του
που απονηώθηκε από τη
φρεγάτα Ναυαρίνο
για να διαπιστώσει
την πληροφορία παρουσίας
Τούρκων στη βραχονησίδα
κατέπεσε κατά την επιστροφή
του στη φρεγάτα και τα τρία
μέλη του πληρώματος,
ο υποπλοίαρχος
ο υποπλοίαρχος
και ο αρχικελευστής
σκοτώθηκαν.
Σχετικά με τις αιτίες πτώσης
του ελικοπτέρου έχουν
διατυπωθεί διάφορες απόψεις.
Η επίσημη θέση του
Πολεμικού Ναυτικού
είναι ότι το ελικόπτερο
κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας
και απώλειας
προσανατολισμού
του πιλότου (Vertigo).
Την θέση αυτή υποστήριξε
πρόσφατα ο πρώην αρχηγός
ΓΕΝ ναύαρχος
αναφέροντας μάλιστα
πως η τουρκική φρεγάτα
Γιαβούζ προσφέρθηκε
να βοηθήσει, αλλά πήρε
άμεσα από τους πιλότους
του ελικοπτέρου
αρνητική απάντηση.
Ωστόσο, χωρίς να έχει
τεκμηριωθεί μέχρι και
σήμερα επίσημα,
υπάρχει διαδεδομένη
στην Ελλάδα η άποψη
ότι το ελικόπτερο
καταρρίφθηκε είτε
από το Τουρκικό Ναυτικό
είτε από τους Τούρκους
καταδρομείς που υπήρχαν
πάνω στο νησί, και ότι η
αληθινή αιτία της πτώσης
αποκρύφτηκε
προκειμένου να λήξει
η κρίση και να μην
οδηγηθούν οι δύο χώρες
σε γενικευμένη σύρραξη
ή ακόμα και σε πόλεμο.
Εκτόνωση της κρίσης.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης
υπήρξαν έντονες πιέσεις από τις
προκειμένου να λήξει
το επεισόδιο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος
Μπιλ Κλίντον ενημερώθηκε
πρώτα από την Τούρκο
πρωθυπουργό
πως
Ελλάδα και Τουρκία
ξεκινούν πόλεμο,
επειδή δύο Τούρκοι
δημοσιογράφοι
και κάποιοι Έλληνες
βαρκάρηδες
συνεπλάκησαν
σε έναν βράχο
που κατοικούσε μία κατσίκα.
Ο διπλωμάτης Richard Holbrooke
ενημερωμένος από τον
Αμερικανό πρόεδρο,
επικοινώνησε τηλεφωνικά
με τους δύο πρωθυπουργούς
που δεσμεύτηκαν να
αποσύρουν τις δυνάμεις τους
και να υποστείλουν τις σημαίες.
Τα πολεμικά σκάφη
και οι καταδρομείς των
δύο χωρών αποχώρησαν
από τις βραχονησίδες
το πρωί της
υπό την επίβλεψη
αεροσκαφών του
Συνέπειες.
Η κρίση έδωσε αφορμή στο
Τουρκικό κράτος να θέσει
ζήτημα των Γκρίζων ζωνών,
αμφισβητώντας την κυριαρχία
της Ελλάδας σε αρκετά νησιά,
συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων.
Επρόκειτο για την πρώτη
τουρκική διεκδίκηση
που αφορούσε καθ΄αυτή
την κυριαρχία
ελληνικού εδάφους.
Παρόλα αυτά η
ελληνική πλευρά
δεν αποδέχτηκε ποτέ
την ύπαρξη τέτοιου θέματος,
επικαλούμενη διάφορες
Για την Τουρκία,
η προσέγγιση των
Ελληνικών βραχονησίδων
των Ιμίων,
δεν γίνεται σαν να
πρόκειται για μια τυχαία
βραχονησίδα.
Για την Τουρκία ένας
συμβιβασμός στις
βραχονησίδες μπορεί
να έχει σοβαρές
συνέπειες που ενδέχεται
να φθάσουν ακόμη και
ως την εξαφάνιση
του ζωτικού χώρου
της Τουρκίας
στο Αιγαίο.
Κατά την διάρκεια της κρίσης,
αναφέρει ο Αχμέτ Νταβούτογλου,
το γεγονός ότι στους χάρτες
που διανεμήθηκαν από το
Τουρκικό κράτος στις
ευρωπαϊκές χώρες κατά
τις εκεί διπλωματικές
ενέργειες της Τουρκίας,
οι βραχονησίδες
εμφανίζονταν να είναι
εντός των 12 ναυτικών μιλίων,
γεγονός που υποστήριζε
τις Ελληνικές θέσεις,
προξένησε ασυγχώρητη
ζημιά στην Τουρκία.
Η έλλειψη επικοινωνίας
μεταξύ των διαφορετικών
μονάδων της
Τουρκικής κρατικής μηχανής
έβλαψε την Τουρκία.
Συμβάντα μετά την κρίση.
Πάσχα του 1996.
Στις 17 Απριλίου του 1996 συνέβη άλλο ένα επεισόδιο.
Ενώ οι δύο πλευρές έκαναν τις συνηθισμένες
περιπολίες τους, κατά τις 2 το μεσημέρι
εμφανίστηκε ένα ταχύπλοο πολιτικό σκάφος
με επιβαίνοντες τρία άτομα.
Κατά την αναγνώριση διαπιστώθηκε
πως ήταν μέλη της οργάνωσης
Ελληνοαμερικάνικη Ένωση
και ήθελαν να τελέσουν τρισάγιο
στην μνήμη των στρατιωτών
που χάθηκαν, στην Μεγάλη Ίμια,
έχοντας άδεια από το
Λιμεναρχείο Καλύμνου.
Παρ' όλο που τους δόθηκε η
εντολή να τελέσουν το τρισάγιο
εν πλω, πέρασαν στην πίσω
πλευρά των Ιμίων, όπου η
ελληνική πλευρά δεν είχε
οπτική επαφή και ελέγχεται
από τουρκικές ακταιωρούς.
Αργότερα φαίνονται να
αποβιβάστηκαν στο νησί,
αφήνοντας ένα στεφάνι
και δύο μικρές σημαίες,
μία ελληνική και μία
αμερικάνικη και αποχωρούν.
Μετά από λίγο δύο τουρκικά
αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο
πετούν πάνω από την Μεγάλη Ίμια.
Επιτελείς του ελληνικού στρατού
κρίνοντας πως σκοπός των
Τούρκων είναι να πάρουν
τις σημαίες, ενημέρωσαν
το ελληνικό Υ.ΕΘ.Α
(Υπουργείο Εθνικής Αμύνης).
Η εντολή που πήραν είναι
να πάρουν τις σημαίες από
το νησί, πριν από τους Τούρκους.
Στην περιοχή κατέφθασε
μία ελληνική κανονιοφόρος,
ενώ βατραχάνθρωποι
από την Μονάδα Υποβρυχίων
Αποστολών Λιμενικού Σώματος
κατέβηκαν σε φουσκωτό στο νησί.
Στον αέρα πέταγαν τα τουρκικά F-16
εμποδίζοντας την κάθοδο των
βατραχανθρώπων μέχρι να
φθάσουν στην περιοχή ελληνικά
μαχητικά, και να αρχίσουν τις εμπλοκές.
Στις 5 το απόγευμα ανακοινώνεται
το πέρας της αποστολής με αίσιο
τέλος καθώς οι βατραχάνθρωποι
είχαν καταφέρει να κατεβάσουν
τις σημαίες και το στεφάνι
και να επιστρέψουν με αυτά.
Μετά το συμβάν, ομολογούν
πως
« Νικάς όταν κατεβάζεις
τα σύμβολα και φεύγεις;».
Απρίλιος 2005.
Ιανουάριος 2017.
Στις 29 Ιανουαρίου του 2017,
τούρκικη πυραυλάκατος του
Πολεμικού Ναυτικού πλησίασε
πολύ κοντά στις μικρονησίδες
των Ιμίων, συνοδευόμενη
από δύο πλοία ανορθόδοξου
πολέμου με επιβιβαζόμενο
δυναμικό Τούρκων πεζοναυτών,
όπως ανέφεραν τα Τούρκικα Μ.Μ.Ε..
Στην πυραυλάκατο, υπήρχε
ο Αρχηγός του Τούρκικου
Επιτελείου Στρατού, Χουλουκί Ακάρ.
Η Ελληνική κανονιοφόρος
"Κραταιός" επέπλεε εκείνη
την στιγμή, με το προσωπικό
να αναγνωρίζει την παραβίαση
των Ελληνικών συνόρων,
προειδοποιώντας για άμεση
αποχώρηση.
Επιπλέον, την παρουσία του
έκανε και το Ελληνικό Λιμενικό,
συνοδεύοντας την κανονιοφόρο
παρακολουθώντας
τις κινήσεις των Τούρκων.
Τα τούρκικα πλεούμενα
παρέμειναν 7 λεπτά
σύμφωνα με ανακοίνωση
του Ελληνικού Γ.Ε.ΕΘ.Α.
(Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης)
και στην συνέχεια αναχώρησαν
με πιθανό προορισμό το λιμάνι
της Αλικαρνασσού.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας,
Προκόπης Παυλόπουλος δήλωσε
για το συμβάν σε συνέντευξη
του το 2017 στο Πορτογαλικό
κανάλι APTP πως:
Η σημερινή παραβίαση ήταν
πάρα πολύ σοβαρή γιατί δεν
παραβιάστηκαν μόνο τα
Ελληνικά σύνορα αλλά
και τα σύνορα της Ευρώπης.
Παραβιάστηκε η Συνθήκη της Λωζάννης.
Φεβρουάριος 2018.
Στις 12 Φεβρουαρίου 2018,
ελληνικό σκάφος του λιμενικού σώματος
με 27 άτομα πλήρωμα που βρισκόταν
σε περιπολία στη θαλάσσια περιοχή
των Ιμίων, εμβολίστηκε από
τουρκική ακταιωρό,
η οποία μετά το συμβάν
απομακρύνθηκε προς
τα τουρκικά παράλια.
Το σκάφος υπέστη υλικές ζημιές
και μεταφέρθηκε στη Λέρο
για επισκευή, ενώ δεν υπήρξε
κανένας τραυματισμός στα μέλη
του πληρώματος.
Το ελληνικό αρχηγείο Λιμενικού
-και συγκεκριμένα το
Κέντρο Επιχειρήσεων-
ενημέρωσε άμεσα
τα υπουργεία
Εθνικής 'Αμυνας και
Εξωτερικών για το συμβάν.
Στις 17 Ιανουαρίου είχε
σημειωθεί και άλλο συμβάν
με τουρκική ακταιωρό, όταν
ήρθε σε επαφή με την
κανονιοφόρο «Νικηφόρος»
του Πολεμικού Ναυτικού,
η οποία βρισκόταν σε
προγραμματισμένη περιπολία
στην ευρύτερη περιοχή
των Ιμίων.
Ειδικότερα, κατά τη διέλευση
του «Νικηφόρου»,
η τουρκική ακταιωρός
προχώρησε σε επικίνδυνο ελιγμό,
ο οποίος οδήγησε σε πλευρική
επαφή με το πλοίο
του πολεμικού ναυτικού.
