Σβαμπ: «Οι άνθρωποι θα ταξιδεύουν λιγότερο για να μολύνουν λιγότερο»!

 Οι άνθρωποι στο άμεσο μέλλον θα ταξιδεύουν λιγότερο για να μολύνουν λιγότερο, όπως αποκάλυψε από την Καμπότζη όπου ήταν καλεσμένος για απονομή Επίτιμου Διδακτορικού Διπλώματος, η γνωστή μαριονετα και ψευδο-ιδρυτής του WEF, Κλάους Σβαμπ, και οι κοιμησμενοι γράφουν : ο άνθρωπος που έχει δημιουργήσει το δόγμα της «Μεγάλης Επανεκκίνησης» με το οποίο οι διεθνιστικοί κύκλοι σχεδιάζουν να κυβερνηθεί η Ανθρωπότητα.

Εντάξει πάντως ειναι η πρώτη φορά στα χρονικά της Γης που ολα ειναι φανερά αλλα οι μάζες δεν βλέπουν τίποτα λόγω ηθικής και πνευματικής κατωτεροτητας! τι διάφορα έχει αυτό που γράφουν "σχεδιάζουν να κυβερνηθεί η Ανθρωπότητα" με την εισβολή εξωγήινων ακριβώς για τον ίδιο λόγο? καμία!

Εκεί ο Κλάους Σβαμπ ανέφερε επίσης ότι «Για να γίνεις ένας επιχειρηματίας, για να γίνεις ένας μεταρρυθμιστής δεν σημαίνει ότι πρέπει να είσαι ανεξάρτητος. Μπορείς να το κάνεις μέσα σε υπάρχοντες οργανισμούς».

Στον Καπιταλισμό ο επιχειρηματίας είναι εκ φύσεως ανεξάρτητος, αυτό σημαίνει πως το σύστημα που ευαγγελίζεται είναι ένα νεοκομμουνιστικό σύστημα, τύπου Κίνας, του οποίου άλλωστε έχει δηλώσει λάτρης.

Στο μεταξύ ο ανεγκέφαλος όχλος: φασίστες φασιστικά μέτρα ενώ όλα γύρω τους ειναι δημοκρατικό-κομμουνιστικα !

Μεταξύ άλλων ειπώθηκε από τον Σβαμπ ότι: «Το σύνθημα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ είναι: ”Αφοσιωμένοι στη βελτίωση της κατάστασης του πλανήτη”.

Ναι γιατι τωρα μας ανήκει και ειστε παρείσακτοι σε αυτον!

Ακολουθει η προπαγανδιστική ταινία Independence Day (που ουδεμια σχέση έχει με την πραγματικοτητα) για να νομιζεί το ποπολο ότι έτσι γινεταί η εισβολή "των κάκων" βεβαία με ενα σπάρο δυο τρυγόνια : και παρουσιάζουν ως κακούς αυτούς που θα έρθουν απο έξω (σ.σ τους θεούς ανθρωπινής μορφής για να βαλουν ενα τελος στην βασηλεια του κακου επι της Γης μαζι με τις φυλες του και ολους που πουλησαν τον πνευμα τους στο κακο δηλαδη τα 2/3 του πληθυσμού μαζι και αυτοι που δεν ανηκουν σε φυλες του κακου αλλα εχουν γινει σαν αυτες οχι απλα δεν κατάφεραν να αποκτήσουν αρετή ηθική λογικη και να γίνουν άνθρωποι ούτε σε 10 ζωές )

Και οτι η εισβολή εξωγήινων γίνεται έτσι του τύπου πάμε να καταλάβουμε την Γη με όπλα, δυστυχώς για το όχλο είμαστε μετρημένοι σε ολο το κόσμο αυτοι που έχουμε επίγνωση τι γίνεται και φυσικά δεν μας ξέρει κανένας ούτε εχουμε ορδές απο ακόλουθους οχι μονο γιατι μας κυνηγαει το κακο και μας συκοφαντει αλλα η ιδια η μαζα δεν μπορει να αντεξει την αληθεια και την πραγματικοτητα :

Η πρώτη περίοδος της Κατοχής – Ο λιμός - Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα.

 Στις 27 Απριλίου τα γερμανικά στρατεύματα έφθασαν στην Αθήνα. Τα πρώτα τμήματα υποδέχθηκαν ο στρατιωτικός διοικητής Αττικοβοιωτίας υποστράτηγος Καβράκος, ο νομάρχης και οι δήμαρχοι Αθήνας και Πειραιά για να παραδώσουν την ανοχύρωτη πόλη, στην είσοδο του καφενείου Παρθενών στους Αμπελόκηπους στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας.

Η πλειοψηφία των Αθηναίων αντιλήφθηκε την παράδοση της πόλης όταν στις εννέα παρά τέταρτο το πρωί υψώθηκε στην Ακρόπολη η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό.

27 Απριλίου, τελευταίο ανακοινωθέν του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών, από τον Κώστα Σταυρόπουλο την ώρα που τα γερμανικά στρατεύματα εισέρχονταν στην Αθήνα, Αρχείο ΕΡΤ

Στις 29 Απριλίου, στην υπό κατοχή πλέον πρωτεύουσα η πολιτική ρήξη στην κορυφή που είχε εκδηλωθεί τις τραγικές ημέρες του Απριλίου ολοκληρώθηκε με τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με τον κατακτητή από τον στρατηγό Τσολάκογλου. Το πολιτικό καθεστώς άλλαξε και το Βασίλειο της Ελλάδος μετατράπηκε σε Ελληνική Πολιτεία.

Η κυβέρνηση Τσουδερού, μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς στο τέλος Μαΐου, θα μεταβεί, ως κυβέρνηση εξορίας, στην ελεγχόμενη από τους Βρετανούς Μέση Ανατολή, όπου και θα παραμείνει καθ’ όλη της διάρκεια της Κατοχής. Οι κυβερνήσεις εξορίας για χώρες υπό την κατοχή του Άξονα υπήρξαν σύνηθες φαινόμενο στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ύπαρξη τους, υπό την αιγίδα της Μεγάλης Βρετανίας, συμβόλιζε τη συνέχιση του αγώνα ενάντια στον κατακτητή και εγγυόταν τη συνέχεια του κράτους αναβαθμίζοντας το ρόλο των Βρετανών στις μεταπολεμικές διευθετήσεις.

Διάγγελμα Εμμανουήλ Τσουδερού, πρωθυπουργού της εξόριστης κυβέρνησης, για την Πρωτοχρονιά του 1942, Αρχείο ΕΡΤ

Στις 3 Μαΐου η τελετουργική «παρέλαση της νίκης» μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη στην Αθήνα ετοιμάστηκε να γίνει μόνο με γερμανικά στρατεύματα. Την τελευταία στιγμή το Βερολίνο έσπευσε να προλάβει το διπλωματικό ατόπημα και μερικά ιταλικά αποσπάσματα στάλθηκαν επειγόντως στην Αθήνα για να εμφανιστούν στην Πλατεία Συντάγματος. Τελικά, η είσοδος των Ιταλών στην νικημένη χώρα έγινε στο τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου όταν πλέον τα γερμανικά στρατεύματα αναχωρούσαν εσπευσμένα για το ανατολικό μέτωπο.

Λίγο αργότερα η νέα κυβέρνηση κλήθηκε να «επικυρώσει» τις –ήδη ειλημμένες από τον κατακτητή– πρώτες της «κυβερνητικές αποφάσεις»: τον καθορισμό ζωνών κατοχής (γερμανικής, ιταλικής, βουλγαρικής), την καταβολή τερατωδών «εξόδων κατοχής» στους κατακτητές, την αποδοχή του χωρίς αντίκρισμα χαρτονομίσματος των κατακτητών –«κατοχικού μάρκου» και «μεσογειακής δραχμής»– τη δέσμευση αποθεμάτων και επιχειρήσεων, την καταλήστευση που οδηγούσε με μαθηματική βεβαιότητα στις ελλείψεις και την πείνα. Το κράτος και οι μηχανισμοί του κατέρρευσαν ολοκληρωτικά ενώ διάχυτη ήταν η αίσθηση της εγκατάλειψης και της προδοσίας.

Οι ζώνες κατοχής

Αμέσως σχεδόν η χώρα χωρίστηκε σε τρεις ζώνες κατοχής την μεγαλύτερη υπό τον έλεγχο της Ιταλίας, ένα μέρος της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας από τη Βουλγαρία και τα κύρια στρατηγικά μέρη όπως Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Έβρος-Κρήτη από τους Γερμανούς. Μέσα σε λίγους μήνες η Αθήνα θα ήταν το σκηνικό του χειρότερου λιμού που θα γνώριζε η κατεχόμενη  Ευρώπη έξω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γκέτο.

Ο κατοχικός λιμός

Στην Ελλάδα οι Γερμανοί προσπάθησαν από την πρώτη στιγμή να λεηλατήσουν τους πόρους της χώρας όχι μόνο για τις ανάγκες των κατοχικών στρατευμάτων αλλά γενικότερα για την πολεμική τους προσπάθεια.

Οι μέθοδοι είναι γενικά γνωστές: κατασχέσεις, επιτάξεις, κυκλοφορία ακάλυπτου νομίσματος, επιβάρυνση της χώρας με υπέρμετρα «έξοδα κατοχής». Λίγο τους ενδιέφερε το αντίκτυπο όλων αυτών στην εικόνα τους απέναντι στον πληθυσμό. Κατά αυτό τον τρόπο ο Άξονας εξασφάλισε ότι μια ήδη υπανάπτυκτη χώρα με μικρά έσοδα μετέφερε ένα σημαντικό μερίδιο του εθνικού της πλούτου για την στήριξη της πολεμικής του προσπάθειας.

Πρωταρχική αιτία του λιμού, όπως και όλων των άλλων τότε δεινών για τη χώρα, υπήρξε η γερμανική κατοχή. Χωρίς αυτήν την πρώτη «κινητήρια» αιτία δεν θα συνέβαιναν όλα τα υπόλοιπα που συνέτειναν στην εμφάνιση του φαινομένου. Μπροστά στις ανάγκες της Γερμανίας, ελάχιστη σημασία είχαν οι όροι επιβίωσης των υπόδουλων πληθυσμών, ειδικά στην Ανατολική Ευρώπη, που θεωρούνταν  ως «ζωτικός χώρος» κατά τη ναζιστική ιδεολογία και πρακτική. Τις τύχες αυτής της περιοχής ακολούθησε σε γενικές γραμμές και η Ελλάδα.

Η εξάρτηση από τους θαλάσσιους δρόμους στάθηκε μοιραία για τον ανεφοδιασμό ειδικά της Αθήνας και του Πειραιά τον πρώτο χειμώνα της κατοχής καθώς οι Σύμμαχοι είχαν αποκλείσει από τη θάλασσα την επικράτεια του Άξονα.

Η κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού και η χρησιμοποίηση του από τις κατοχικές δυνάμεις για τους σκοπούς τους αλλά και η τοποθέτηση μιας κυβέρνησης δωσιλόγων οδήγησε στην αποστασιοποίηση της κοινωνίας από το μηχανισμό αυτό. Οι αγρότες προπολεμικά παρέδιδαν τη σοδειά τους στο κράτος σε προσυμφωνημένες τιμές μέσω του συστήματος της συγκέντρωσης της παραγωγής. Μέσα στην κατοχή κανένας δεν ήταν πρόθυμος να παραδώσει τη σοδειά του φοβούμενος ότι θα καταλήξει στις κατοχικές δυνάμεις και μάλιστα έναντι χρηματικού τιμήματος, το όποιο είχε πλέον μηδαμινή αξία. Επιπλέον έλειπαν τα μεταφορικά μέσα για τη μεταφορά προς τα αστικά κέντρα, τα αυτοκίνητα είχαν επιταχτεί και τα καύσιμα επίσης. Δεν είναι μάλλον τυχαίο ότι το αποκορύφωμα των θανάτων στην Αθήνα συνέπεσε με τη διακοπή των σιδηροδρομικών δρομολογίων για ένα μήνα, το Δεκέμβριο του 1941. Τέλος, η χώρα είχε χάσει τη διοικητική συνοχή της καθώς είχε τρεις κατακτητές που λίγο τους ενδιέφερε τι γινόταν παραπέρα. Οι εύφορες περιοχές υπό βουλγαρική κατοχή αποκόπηκαν από τον υπόλοιπο κορμό της χώρας ενώ το λάδι της Κρήτης ή της Μυτιλήνης ήταν στα χέρια του γερμανικού στρατού.

Το Μάιο η έλλειψη τροφίμων ήταν φανερή στην Αθήνα και μέχρι τον Ιούνιο στις επαρχίες. Τον Ιούλιο 1941 ο αμερικανός πρεσβευτής στην Ελλάδα Μακ Βη έκανε λόγο «για πορεία προς την πείνα».

Διανομή συσσιτίου στην Αθήνα, Αρχείο ΕΡΤ – Πέτρος Πουλίδης

Στο ιδιόχειρο ημερολόγιο του Δ. Βουτυρά διαβάζουμε:

«Μέρες απαίσιες. Άνθρωποι πέφτουν στο δρόμο, άνθρωποι πεθαίνουν στα σπίτια και μένουν μέρες εκεί. Σα να ‘πεσε χολέρα, πανούκλα κι όλες οι αρρώστιες που δέρνουν την ανθρωπότητα, να ‘πεσαν στο μέρος αυτό. Σωρηδόν κατεβαίνει ο λαός των Αθηνών και του Πειραιώς στον Άδη. Γέμισαν τα νεκροταφεία. Δεν μπόρεσαν να τους θάψουν οι νεκροθάφτες. Και σκάβουν λάκκους μεγαλύτερους και τους ρίχνουν μέσα».

Το 50% των θανάτων που καταγράφονται στο Ληξιαρχείο Αθηνών κατά το χρονικό διάστημα της Κατοχής σημειώθηκε τα έτη 1941-1942. Ο λιμός στοίχισε τη ζωή σε 40-45.000 ανθρώπους εκείνο το χειμώνα.

Ο λιμός δεν περιορίστηκε μόνο το χειμώνα 1941-1942 αλλά μια σοβαρή επισιτιστική κρίση κυριάρχησε στη χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της ξενικής κατοχής. Ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός σε έκθεσή του μετά την απελευθέρωση της χώρας εκτιμούσε ότι 250.000 άνθρωποι είχαν πεθάνει άμεσα ή έμμεσα από την πείνα.

Παιδιά σκελετωμένα από την πείνα. Φωτογραφίες από άλμπουμ που εστάλη παρανόμως στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό προκειμένου να γίνει γνωστό διεθνώς το δράμα της πείνας στην Αθήνα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο – Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Ποιος πεθαίνει από την πείνα

Ο λιμός ήταν θανατηφόρος για όσους βρίσκονταν στη χαμηλότερη κοινωνική κλίμακα και βρέθηκαν χωρίς κανένα περιουσιακό στοιχείο ή κοινωνική διασύνδεση που θα μπορούσε να τους γλιτώσει από τα χειρότερα. Πολλά θύματα υπήρξαν ανάμεσα στους τραυματίες και αρρώστους του στρατού της Αλβανίας που αφέθηκαν εν πολλοίς στην τύχη τους στα νοσοκομεία. Αλλά και οι υγιείς επαρχιώτες πρώην συνάδελφοι τους δεν είχαν πολύ καλύτερη τύχη. Μη μπορώντας να επιστρέψουν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, έγιναν επαίτες στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά και αποδεκατίστηκαν από την πείνα και το κρύο. Χαρακτηριστική περίπτωση οι άνδρες της πρώην 5ης Μεραρχίας Κρήτης. Οι πρόσφυγες του 1922 ήταν μια άλλη κατηγορία που δοκιμάστηκε σκληρά. Λίγα χρόνια μετά την άφιξη τους, παρέμεναν σε παραπήγματα στις προσφυγικές γειτονιές όντας οι περισσότεροι εργάτες σε βιομηχανίες ή κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Με την οικονομική κρίση που προκάλεσε η κατοχή έμειναν οι περισσότεροι χωρίς δουλειά και εισόδημα ενώ επιπλέον δεν είχαν κοινωνικές διασυνδέσεις με άλλους σε καλύτερη τύχη ούτε χωριά στην ύπαιθρο για να καταφύγουν και να επιβιώσουν. Γενικότερα δοκιμάστηκαν από την πείνα όσοι στηρίζονταν στο μισθό ή τη σύνταξη τους για να τα βγάλουν πέρα, τα εργατικά και δημοσιοϋπαλληλικά στρώματα, μιας και το χρήμα έχασε γρήγορα την αξία του. Οι πρώτες διεκδικήσεις εργαζομένων, που προμηνύουν τους μεγάλους αγώνες της κατοπινής αντιστασιακής περιόδου, αφορούν την πληρωμή τους σε είδος ενώ λίγο μετά οργανωμένοι σε συνεταιρισμούς οι εργαζόμενοι διεκδικούν από το κατοχικό κράτος μεγαλύτερο μέρος από τη διεθνή βοήθεια.

Άδεια μεταφοράς τροφίμων από την επαρχία στην Αθήνα «προς οικογενειακήν χρήσιν» το καλοκαίρι του 1941, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο – Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Η τάξη των μισθωτών κατάφερε να επιβιώσει το χειμώνα με δυσκολία. Καθώς ο πληθωρισμός και το κόστος ζωής εκτοξεύτηκαν το 1943, η τάξη αυτή ένοιωσε τις πιέσεις της επισιτιστικής κρίσης. Το 1944 όταν ο πληθωρισμός έλαβε τρομακτικές διαστάσεις η κατάσταση χειροτέρεψε όχι μόνο για τους μισθωτούς αλλά και για τη μεσαία τάξη. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι μισθοσυντήρητοι, οι εργάτες, οι τεχνίτες, και οι μικροκαταστηματάρχες υπέφεραν γιατί δεν είχαν άλλους πόρους εκτός από το μισθό και τις συναλλαγές που έκαναν με τις δραχμές οι οποίες έχαναν ολοένα την αξία τους εξαιτίας του πληθωρισμού. Οι άνθρωποι αυτοί αφού ξεπούλησαν κάθε κινητό και ακίνητο περιουσιακό τους στοιχείο άρχισαν να πεθαίνουν κατά εκατοντάδες. Ένα μεγάλο τμήμα της προπολεμικής αστικής τάξης δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στις συνθήκες της κατοχής καταστράφηκε οικονομικά ξεπουλώντας τεράστιες περιουσίες. Τέλος, οι τραυματίες και οι άρρωστοι του στρατού που πολέμησε στην Αλβανία αφέθηκαν στην τύχη τους και πέθαναν στα νοσοκομεία που νοσηλεύονταν. Την ίδια τύχη είχαν και οι τρόφιμοι των σανατορίων, των ασύλων και των ψυχιατρείων.

Ο μεγάλος πανικός της πείνας ζωγραφίζονταν ανάγλυφα στα τραβηγμένα πρόσωπα:

«Το τραγικό ερώτημα ήταν τι θα γίνει; Τι θα φάει όλος αυτός ο πεινασμένος κόσμος; Όσοι είχαν τα μέσα, στοίβαζαν τις κονσέρβες στην αποθήκη τους, τρομοκρατημένοι από τα πτώματα του δρόμου που έδιναν το παράδειγμα «προς αποφυγήν». Οι άλλοι έτρωγαν ό, τι και αν έβρισκαν, χωρίς επιλογή και διάκριση, γιατί τους κατείχε ο φόβος και η αγωνία μη τυχόν πάθουν αβιταμίνωση ή «πρήξιμο». «Τον πρώτο πεθαμένο που αντίκρισα από πρήξιμο, αισθάνθηκα φόβο γιατί πεινούσα κι εγώ», γράφει ο Λ. στην απάντησή του. Ένα τεράστιο κύμα πολυφαγίας και βουλιμίας είχε σαρώσει κάθε κοινωνική συμβατικότητα και το θέαμα ήταν να βλέπει κανείς ανθρώπους που διαρκώς μασούσαν. Η λαχανίδα χωρίς λάδι έδινε και έπαιρνε ώσπου στο τέλος εθεωρήθηκε υπεύθυνη για το πρήξιμο και εγκαταλείφθηκε. (…). Οι ουρές, δεξιά κι αριστερά, σταματούσαν την κυκλοφορία και χρησίμευαν σαν πόλοι έλξης κάθε ανήσυχου περιπατητή. Στα συσσίτια οι γκρίνιες και οι φαγωμάρες διάνθιζαν την πολύωρη αναμονή και έδιναν κουράγιο στους πιο ανυπόμονους. Οι πιο εξαντλημένοι και με πρησμένα κάποτε τα πόδια βαρυγκωμώντας περίμεναν και αυτοί. Όταν το συσσίτιο τέλειωνε, χωρίς να προλάβουν να πάρουν όλοι, όπως συνέβαινε συχνά, η ουρά διαλύονταν με φωνές και αντεγκλήσεις. Μόνοι οι πιο αδύναμοι αποχωρούσαν κούτσα-κούτσα, γογγύζοντας και κλαυθμηρίζοντας το στερεότυπο εκείνο «πεινάω». Λεφούσι τα παιδιά ανάκατα με την αλητεία ρίχνονταν στα σκουπίδια και στα απορρίμματα. Έψαχναν να βρουν κάτι φαγώσιμο. Και πολλές φορές δίπλα στους ξυλισμένους, που κείτονταν στο πεζοδρόμιο, έβλεπε κανείς να παραστέκουν άνθρωποι βουβοί και ακίνητοι»

γράφουν τεσσερεις ψυχιάτροι στη μελέτη για την ψυχοπαθολογία της πείνας, του φόβου και του άγχους, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Γράφημα που απεικονίζει τις συνέπειες του φονικού λιμού της Κατοχής στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Υφυπουργείο Ανοικοδομήσεως – Κ. Α. Δοξιάδης (επιμ.), Αι θυσίαι της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, Αθήνα 1946, Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία

Η θέα των πτωμάτων ήταν ένα αδιάφορο και συνηθισμένο θέαμα: «έχουμε συνηθίσει», γράφει ο Χρ. Χρηστίδης, «η αγωνία και η κατάπληξη που αισθάνθηκα τις πρώτες ώρες που είδα άνθρωπο χάμου ξυλιασμένο, δεν υπάρχουν πια». Το ίδιο διαπιστώνει στο ημερολόγιό του και ο Α. Πανσέληνος: «πεθαμένοι μες στο δρόμο και κανείς πια δεν τους πλησιάζει. Κανείς δε νοιάζεται πια». «Φαίνεται πως συνηθίσαμε και τίποτε πια δεν κάνει εντύπωση σε κανέναν. Μια μεγάλη, ομαδική αναισθησία εμπρός στον ακατάπαυστο κίνδυνο. Αναισθησία, παχυδερμία, ρουτίνα», γράφει και ο Θεοτοκάς.  Η πείνα ωθώντας τους ανθρώπους σε ένα ξέφρενο κυνήγι τροφής καταρρέει τους ηθικούς φραγμούς και μεταβάλλει τις ιδέες, τις πεποιθήσεις και τις ιδεολογίες τους.  Μία άμεση συνέπεια αυτής της «οπισθοδρόμησης» είναι η αύξηση της εγκληματικότητας κατά τη διάρκεια της Κατοχής. «Απάτες, κλοπές, διαρρήξεις, εγκλήματα, αυξάνονται με επιταχυνόμενο ρυθμό», σημειώνει στο ημερολόγιό του ο Μαυρουδής.

Ο αγώνας για την επιβίωση θα αποτελέσει έναν  από τους κεντρικούς άξονες του αγώνα της Αντίστασης καθ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Η κατάσταση του λιμού ύστερα από το 1942 θα αντικατασταθεί από μια φάση μόνιμου και χρόνιου υποσιτισμού. Η καθημερινή πάλη για την ανεύρεση τροφής ήταν μια σκληρή πραγματικότητα συνώνυμη με την Κατοχή.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Καβάλα Μαρία, «Πείνα και επιβίωση. Αντιμετωπιση των στερήσεων στην κατεχόμενη Ελλάδα», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος 8^ος, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003.

Λούκος Χρήστος, «Η πείνα στην Κατοχή. Δημογραφικές και Κοινωνικές Διαστάσεις», Χρ. Χατζηιωσήφ – Πρ. Παπαστράτης (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20^ου αιώνα. Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. 1940-1945. Κατοχή και Αντίσταση, τόμος Γ2, Αθήνα: Βιβλιόραμα 2007.

Σκούρας Φ., Χατζηδήμος Α., Καλούτσης Α., Παπαδημητρίου Γ., Συμβολή στη μελέτη της ψυχοπαθολογίας της πείνας, του φόβου και του άγχους. Από το ιατρικό χρονικό της Κατοχής, Αθήνα 1947, φωτομηχανική επανέκδοση: Αθήνα, Οδυσσέας 1991.

http://freeathens44.org/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C/%CE%B7-%CF%80%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%AE%CF%82-%CE%BF-%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%82/

Ο δύσκολος χειμώνας και ο λιμός του 1941 – 1942.

 Αρχείο ΕΡΤ-διανομή συσσιτίου στην Αθήνα -Π.Πουλίδης

του Νάσου Μπράτσου

Από τις πιο τραγικές περιόδους της ελληνικής ιστορίας ήταν ο χειμώνας του 1941 – 1942, καθώς η χώρα δοκιμάστηκε σκληρά από το λιμό, με τα αποτελέσματά του να μην καταγράφονται μόνο στους νεκρούς από την πείνα, αλλά και στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, καθώς τόσο οι παθήσεις που είχαν εμφανιστεί σε όσους επιβίωσαν, αλλά και η αβιταμίνωση σε μεγάλο τμήμα του παιδικού πληθυσμού ήταν άλλος ένας “απόηχος” της κατοχής. Μετά την απελευθέρωση τo 75% των παιδιών είχαν σοβαρά προβλήματα υγείας. Το πραγματικό γεγονός ήταν λοιπόν μία επισιτιστική κρίση διαρκείας και μία γενοκτονία από την πείνα.

Επιπρόσθετα, η καταστροφή υποδομών και παραγωγικών μονάδων της χώρας, δυσκόλευε την επαναφορά σε ρυθμούς τέτοιους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν γρήγορα αυτά τα φαινόμενα. Η βοήθεια από το εξωτερικό, αλλά και η μετανάστευση ήταν τα άμεσα μεταπολεμικά χαρακτηριστικά.

Remaining Time-0:00

Fullscreen

Mute

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι δυνάμεις κατοχής προχωρούσαν “θεσμοθετημένα” (όσο θεσμός μπορεί να είναι ένας κατακτητής) σε επιτάξεις και δημεύσεις ποσοστού της αγροτικής παραγωγής και του ζωικού κεφαλαίου για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Ιδιαίτερα σκληρή φρούρηση είχαν σε περιοχές απολύτως αναγκαίες γι αυτό, όπως η Λήμνος, που ήταν ξακουστός σιτοβολώνας από την αρχαιότητα, η Λέσβος και η Κρήτη για το λάδι, κλπ. Επίσης απαγόρευαν την αλιεία και αυτή γίνονταν μόνο με άδεια, συχνά και με ένοπλο φρουρό μέσα στο σκάφος και ακολούθως έλεγχο και δήμευση μέρους των αλιευμάτων.

Η χρόνια απουσία του ανδρικού πληθυσμού λόγω του πολέμου, σε εποχές που στη γεωργία δεν υπήρχαν οι τεχνικές δυνατότητες της σημερινής εποχής, αλλά κυριαρχούσε η χειρωνακτική εργασία, αλλά και η φυγή σημαντικού αριθμού ανδρών στη Μέση Ανατολή για να συνεχιστεί ο αγώνας, ή η ένταξη σε ανταρτικές οργανώσεις, δυσκόλευαν ακόμα περισσότερο το τοπίο.

Συγκοινωνίες και μεταφορές και αυτές είχαν και αυτές σχεδόν παραλύσει, έτσι τόποι που δεν είχαν αυτάρκεια προϊόντων στην προπολεμική περίοδο, αντιμετώπιζαν ακόμα περισσότερες ελλείψεις.

Οι κατακτημένες χώρες αντιμετωπίζονταν σαν δεξαμενές πρώτων υλών, τροφίμων και εργατικού δυναμικού τόσο για έργα εντός της χώρας (κυρίως οχυρωματικά), όσο και για αποστολή στα εργοστάσια της Γερμανίας ή άλλων περιοχών και εκεί πάντως για στήριξη της πολεμικής μηχανής του άξονα.
Στη “θεσμοθετημένη” δήμευση θα πρέπει να προσθέσουμε και άπειρα περιστατικά πλιάτσικου από τις κατοχικές δυνάμεις σε βάρος του όποιου περιουσιακού στοιχείου μπορούσε να είχε απομείνει. Κλεφτοκοτάδες και κατσικοκλέφτες με την πλήρη σημασία της λέξης.
Καμία ανθρωπιστική ευαισθησία δεν εκφράστηκε από τους στρατούς κατοχής (Γερμανοί, Ιταλοί, Βούλγαροι).
Επιπλέον η οικονομική καταστροφή της χώρας, οδηγεί στη σύναψη του “κατοχικού δανείου”, με αποτέλεσμα η όποια παραγωγική δυνατότητα να δεσμεύεται ακόμα πιο σφιχτά από τους κατακτητές.
Μεγάλο βάρος των συνεπειών της πείνας σήκωσαν τα αστικά κέντρα και στην Αθήνα και τον Πειραιά, συνολικά για τη χώρα όποιοι αριθμοί και αν έχουν ακουστεί στις προσπάθειες καταγραφής των συνεπειών της πείνας υστερούν σε σχέση με την πραγματικότητα για δύο λόγους:

α) σε πολλές περιπτώσεις δεν γινόταν δήλωση του θανάτου για να κρατηθεί από άλλα πρόσωπα το δελτίο του θανόντος, ώστε να εξασφαλιστεί και το δικό του συσσίτιο.

β) εκτός από όσους πέθαναν από την πείνα στους δρόμους, αρκετοί αντιμετώπισαν επιδείνωση των προβλημάτων υγείας που είχαν ή εμφάνιση νέων και απεβίωσαν στα νοσοκομεία από “υποκείμενα νοσήματα” που θα λέγαμε στις μέρες μας, με την πείνα όμως να παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή τους (πχ στη φυματίωση).

Ας αφήσουμε λοιπόν τη “μεζούρα του θανάτου” και ας μείνουμε στην αιτία που οδήγησε σε αυτόν.

Αρκετοί, κυρίως κάτοικοι νησιών που βρίσκονταν κοντά στα μικρασιατικά παράλια, λόγω της πείνας, αλλά και λόγους διώξεων και διάθεσης στράτευσης στη Μ. Ανατολή, έφυγαν προς την Τουρκία και την Κύπρο, όπου μετά από παραμονή σε προσφυγικά στρατόπεδα, διοχετεύτηκαν στο Χαλέπι της Συρίας και ακολούθως σε χώρες της Μ. Ανατολής και της Αφρικής. Ο πληθυσμός αυτός ξεπερνάει τις 30.000 και η πλειοψηφία του ήταν γυναίκες, μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι, με το φευγιό να είναι διαρκές, να κορυφώνεται όμως το χειμώνα του 1941 έως την άνοιξη του 1942 και ακολούθως το 1943 με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών τη δυσκολία των Γερμανών να φυλάξουν την ακτογραμμή τόσων νησιών, αλλά και τη λυσσαλέα ανακατάληψη νησιών που είχαν οι Ιταλοί, που δημιούργησε φόβο αντιποίνων.

Ο βέβαιος θάνατος από την πείνα, έγινε φλόγα που αυτούς που δεν είχαν πια τίποτα να χάσουν, τους οδήγησε να στελεχώσουν τις αντιστασιακές οργανώσεις και μέσα στις
πόλεις να δώσουν τη μάχη για την εξασφάλιση συσσιτίων, πληρωμή σε είδος γιατί το κατοχικό χρήμα ήταν “αέρας” και διανομή της διεθνούς βοήθειας που κινδύνευε από τα γαμψά νύχια των μαυραγοριτών και των χρηματιζόμενων στελεχών των κατοχικών δυνάμεων, ενώ στην περιφέρεια να γίνει η “μάχη της σοδειάς”, με τις ένοπλες αντιστασιακές οργανώσεις να  περιφρουρούν τις αγροτικές εργασίες, έτσι ώστε να μην πέσει η όποια παραγωγή στα χέρια των δυνάμεων του άξονα.

Μετά τον πόλεμο ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ, εξέφρασε την άποψη ότι η Ελλάδα πέρασε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον χειρότερο λιμό από τους αρχαίους χρόνους.

https://www.ertnews.gr/dimosio-vima/arthrografia/o-dyskolos-cheimonas-kai-o-limos-toy-1941-1942/

Λιμός - Λίγους μήνες μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα (27 Απριλίου 1941), η πρωτεύουσα οδηγήθηκε σε αφανισμό λόγω της έλλειψης τροφίμων και η πείνα έπληξε τις ασθενέστερες τάξεις, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους.

 Λιμός

Πεινασμένο παιδί στους δρόμους της Αθήνας. Προσωπική συλλογή Γεώργιου Χανδρινού

Αθηναίοι ψάχνουν για τρόφιμα στα σκουπίδια, 1942. Προσωπική συλλογή Ιάσονα Χανδρινού

Λίγους μήνες μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα (27 Απριλίου 1941), η πρωτεύουσα οδηγήθηκε σε αφανισμό λόγω της έλλειψης τροφίμων και η πείνα έπληξε τις ασθενέστερες τάξεις, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Ημερολόγια της εποχής ζωντανεύουν την εικόνα της πόλης: «Στο δρόμο κυκλοφορούν φαντάσματα» θυμάται η Ελένη Βλάχου, «άνθρωποι με άτονο βλέμμα, με σκυμμένες πλάτες, κοκαλιασμένοι από το κρύο, αφανισμένοι από την πείνα. Καμιά φορά τους βλέπεις πεσμένους χάμω στο πεζοδρόμιο. Είναι ζωντανοί, πεθαμένοι;» «Η πείνα θερίζει» αναφέρει συγκλονισμένος και ο Ροζέ Μιλλιέξ, τότε διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου, «από Πανεπιστημίου ίσαμε το Ινστιτούτο είδα ακόμη δυο παιδάκια 14 – 15 χρονών το ένα, 7 – 8 το άλλο, να πέφτουν κάτω από την εξάντληση. Δεν υπάρχουν πια ούτε φέρετρα για τους νεκρούς».

Σύμφωνα με τον Πολυμέρη Βόγλη η πείνα ήταν ένα σύνθετο φαινόμενο. «Ο πόλεμος και ο ναυτικός αποκλεισμός καθιστούσαν τις εισαγωγές τροφίμων αδύνατες και άρα οι διαθέσιμες ποσότητες περιορίστηκαν». Το ξεκίνημα του πολέμου και η επιστράτευση είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της αγροτικής παραγωγής του 1941. «Μετά τη συνθηκολόγηση, Ιταλοί και Γερμανοί στρατιώτες επιδόθηκαν σε μεγάλης έκτασης πλιάτσικο, ενώ πολλά αγροτικά προϊόντα, όπως λάδι, φρούτα και καπνός, όταν δεν επιτάσσονταν από τα στρατεύματα κατοχής, αγοράζονταν σε εξευτελιστικές τιμές για να μεταφερθούν στο Ράιχ». Επιπλέον, ο λιμός εντάθηκε και από το γεγονός ότι η χώρα ήταν διαιρεμένη σε ζώνες κατοχής που η καθεμία είχε τα δικά της «σύνορα» και το δικό της νόμισμα με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρός περιορισμός στη διακίνηση των αγαθών. Η απαραίτητη ανταλλαγή αγαθών μεταξύ αγροτικών περιοχών και αστικών κέντρων περιορίστηκε ακόμη περισσότερο γιατί το δεδομένα «υποανάπτυκτο δίκτυο μεταφορών και συγκοινωνιών είχε πληγεί σοβαρά εξαιτίας της επίταξης οχημάτων και καυσίμων και των καταστροφών στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο».

Η ανελέητη λεηλασία και η οικονομική εκμετάλλευση της χώρας από τους Γερμανούς κατακτητές οδήγησε στην κατάρρευση της τροφοδοσίας και της οικονομίας. Όπως αναφέρει ο Μ. Μαζάουερ «Το Υπουργείο Τροφίμων και Γεωργίας [του Ράιχ] γνώριζε το μέγεθος της κατάστασης, αλλά ήταν ενάντια στο να δοθεί οποιαδήποτε βοήθεια στην Ελλάδα». Τα στελέχη του υποστήριζαν ότι «δεν μπορούσαν να σταλούν σιτηρά στην Ελλάδα χωρίς να μπει σε κίνδυνο η τροφοδοσία της ίδιας της Γερμανίας». Η στάση τους μεθόδευσε τους μαζικούς θανάτους.

Ο λιμός του χειμώνα 1941 – 1942 είχε δραματικό αντίκτυπο στις μεγάλες πόλεις, κυρίως στην Αθήνα και τον Πειραιά, αλλά και στα μικρά άγονα νησιά. Στις 9 Ιουνίου 1941, οι κάτοικοι της Αθήνας ξεκίνησαν να λαμβάνουν τρόφιμα με δελτίο. Παράλληλα, η Μαύρη Αγορά έλαβε τεράστιες διαστάσεις. Σύμφωνα με τις πηγές της εποχής, το μεγαλύτερο μέρος της σοδειάς από την επαρχία δεν κατέληγε στην αγορά αλλά σε κερδοσκόπους και μεσάζοντες. Το παράνομο εμπόριο σχεδόν αντικατέστησε τις πραγματικές συναλλαγές και σε λίγους μήνες τα τρόφιμα είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από τα ράφια των καταστημάτων. Συσσίτια άρχισαν να οργανώνονται από την εκκλησία, φιλανθρωπικές οργανώσεις και τον Ερυθρό Σταυρό. 

Στην πρωτεύουσα την περίοδο 1941 – 1942 πέθαναν από τον λιμό κατά προσέγγιση 45.000 άνθρωποι, ενώ στη Θεσσαλονίκη το χρονικό διάστημα 1942 – 1943 απεβίωσαν από ασιτία - σε συνδυασμό και με την ελονοσία - περίπου 5.000 άνθρωποι.

Στην ελληνική συλλογική μνήμη η οδύνη του λιμού παραμένει ένα από τα ισχυρότερα μελανά στοιχεία της γερμανικής κατοχής. Όπως και πάλι μαρτυρεί ο Ροζέ Μιλλιέξ: «Πώς να ξεχάσουμε εκείνα τα μικρά τραγικά πρόσωπα τα σκαμμένα από την πείνα, τα χωρίς χαρά, που δεν ήξεραν πια να χαμογελούν, με το δέρμα κολλημένο πάνω στα πλευρά, με τους σπονδύλους των κινουμένων αυτών σκελετών να προεξέχουν, εκείνες τις κνήμες που είχαν γίνει σαν καλάμια και ήταν τόσο εύθραυστες ώστε παιδιά οκτώ χρονών έπρεπε να στηρίζονται σαν γέροι με μπαστούνια ή να τα σηκώνουν σαν βρέφη στα χέρια».

 

Ενδεικτική βιβλιογραφία 

Πολυμέρης Βόγλης, Η ελληνική κοινωνία στην Κατοχή 1941 – 1944, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2010

Φανή Κωνσταντίνου, «Γύρω από τη ζωή και το έργο της Βούλας Παπαϊωάννου», από το Λεύκωμα Η φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου. Από το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, ιστορικά σχόλια Τασούλα Βερβενιώτη, επιμέλεια τόμου Φανή Κωνσταντίνου, Johanna Weber, Σταύρος Πετσόπουλος, Εκδόσεις Άγρα / Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2007.

Μαρκ Μαζάουερ, Στην Ελλάδα του Χίτλερ, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1994.

https://www.occupation-memories.org/deutsche-okkupation/ergebnisse-des-terrors/index.html

Αναβιώνουν οι φόβοι για παγκόσμια επισιτιστική κρίση.

 Άμεσο αντίκτυπο η διακοπή συμμετοχής στη μεταφορά σιτηρών της Ρωσίας, με τις τιμές να έχουν εκτοξευτεί λόγω της αβεβαιότητας

Στον «αέρα» βρίσκεται η συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας μέσω του καθορισμένου «ανθρωπιστικού διαδρόμου» από την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία μετά την επίθεση που φαίνεται ότι δέχθηκε ο στόλος της στην Κριμαία.

Η Ουκρανία δεν επιβεβαίωσε, αλλά ούτε διέψευσε, ότι βρίσκεται πίσω από τη συγκεκριμένη επίθεση, τονίζοντας πως το ρωσικό πολεμικό ναυτικό αποτελεί νόμιμο στρατιωτικό στόχο, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη διαβεβαίωσαν σήμερα ότι κανένα πλοίο που εμπλέκεται στη συμφωνία για τις εξαγωγές σιτηρών από λιμάνια της Ουκρανίας δεν υπήρχε στον καθορισμένο «ανθρωπιστικό διάδρομο» της Μαύρης Θάλασσας τη νύχτα της 29ης Οκτωβρίου, όπου η Ρωσία λέει ότι ο στόλος της στην Κριμαία δέχθηκε επίθεση.

Η Ρωσία κατηγορεί την Ουκρανία ότι εξαπέλυσε επιθέσεις από αέρος και θαλάσσης, με drones, κατά ρωσικών πλοίων στον κόλπο της Σεβαστούπολης, τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου. Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, ένα από τα drones φέρεται να εκτοξεύτηκε από εμπορικό σκάφος που ναυλώθηκε από την Ουκρανία ή κάποια χώρα της Δύσης για τη μεταφορά σιτηρών από ουκρανικό λιμάνι.

Λόγω της επίθεσης του Σαββάτου, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τη συμμετοχή της στη συμφωνία της 22ας Ιουλίου που επέτρεψε την επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών από λιμάνια της Ουκρανίας, οι οποίες είχαν διακοπεί λόγω της ρωσικής εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου.

Από τον ΟΗΕ χαρακτηρίζεται ελπιδοφόρο το γεγονός ότι η Ρωσία δεν αποσύρθηκε από τη συμφωνία, αλλά ανέστειλε προσωρινά τη συμμετοχή της σε αυτήν, εκφράζοντας την πεποίθηση πως οι δεσμεύσεις της «παραμένουν σε ισχύ».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζει την αναστολή από την πλευρά της Ρωσίας της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά και την προτρέπει να ανακαλέσει την απόφασή της. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ σε γραπτή ανακοίνωσή του τονίζει ότι η «αδικαιολόγητη απόφαση της Ρωσίας» εμποδίζει την εξαγωγή των τόσο αναγκαίων σιτηρών για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.

Παράλληλα ο Μπορέλ υπογραμμίζει ότι η Ρωσία είναι η «μόνη υπεύθυνη για την παγκόσμια κρίση επισιτιστικής ασφάλειας που έχει προκαλέσει από τον απρόκλητο και αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας και τον αποκλεισμό των ουκρανικών θαλάσσιων λιμανιών».

Καμπανάκι από ΗΠΑ για επισιτιστική κρίση

Η διακοπή της συμμετοχής της Ρωσίας στην πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών έχει «άμεσες, επιβλαβείς επιπτώσεις» στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια με τις τιμές των τροφίμων να έχουν αυξηθεί λόγω της αβεβαιότητας γύρω από τη συμφωνία, όπως δήλωσε τη Δευτέρα ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Νεντ Πράις.

Σύμφωνα με τον Πράις, «οποιαδήποτε διακοπή της πρωτοβουλίας κινδυνεύει να εκτοξεύσει τις τιμές των τροφίμων, να μειώσει την εμπιστοσύνη των ασφαλιστών και των εμπορικών ναυλωτών που έχουν επιστρέψει στις διαδρομές της Μαύρης Θάλασσας και να επιβάλει περαιτέρω δυσχέρειες σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα που ήδη υποφέρουν από σοβαρές ανθρωπιστικές κρίσεις και παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια».

Όπως μεταδίδει το Reuters, ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι οι τιμές των τροφίμων είχαν αρχίσει να αυξάνονται πριν από το Σάββατο, επειδή τα σχόλια των Ρώσων αξιωματούχων είχαν δημιουργήσει αμφιβολίες για τη μακροβιότητα της συμφωνίας.

«Δεν πρόκειται για διμερές ζήτημα μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας», σημείωσε ο Πράις, προσθέτοντας ότι το 66% του σιταριού που εξήχθη στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας πήγε σε αναπτυσσόμενες χώρες και το 19% σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

Παράλληλα ο εκπρόσωπος του υπουργείου ανέφερε ότι «δεν είναι προς το συμφέρον κανενός - Δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας, δεν είναι προς το συμφέρον της διεθνούς κοινότητας».

https://www.avgi.gr/diethni/428981_anabionoyn-oi-foboi-gia-pagkosmia-episitistiki-krisi

Επισιτιστική κρίση: Σοκ – 14 χώρες «κλείνουν τα σύνορα» στις εξαγωγές τροφίμων...

 Επισιτιστική κρίση: Οι τιμές στα σιτηρά έχουν εκτοξευθεί λόγω πολέμου, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς στον κόσμο. Ως αποτέλεσμα, πολλές είναι οι χώρες που έχουν απαγορεύσει τις εξαγωγές σιταριού, αλλά και άλλες εξαγωγές τροφίμων.

Το CNBC δημοσιεύει τη λίστα με τις χώρες οι οποίες απαγορεύουν τις εξαγωγές μέχρι και το τέλος του 2022, ενώ μία χώρα έχει ανακοινώσει ότι δεν θα εξάγει δύο προϊόντα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023.

Τα στοιχεία που επικαλείται, δημοσιεύθηκαν από το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Πολιτική Τροφίμων, το οποίο επισημαίνει πως «καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, υπάρχει αυξανόμενη πιθανότητα οι ελλείψεις τροφίμων, ιδιαίτερα δημητριακών και φυτικών ελαίων, να γίνουν πιο έντονες, οδηγώντας περισσότερες χώρες να στραφούν σε περιορισμούς στο εμπόριο».

Εντείνονται οι ανησυχίες για ελλείψεις τροφίμων

Ρωσία και Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το 29% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι τιμές του σιταριού εκτινάχθηκαν κατά περίπου 6% την περασμένη Δευτέρα μετά την ανακοίνωση της Ινδίας.

«Με τις τιμές των τροφίμων να είναι ήδη υψηλές λόγω των διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού λόγω COVID, η εισβολή της Ρωσίας ήρθε σε μια κακή στιγμή για τις παγκόσμιες αγορές», ανέφερε το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Πολιτική Τροφίμων (IFPRI) σε σημείωμα του Απριλίου.

Ήταν μόλις πριν μερικές μέρες, όταν η Ινδία ανακοίνωσε την απαγόρευση εξαγωγής σιτηρών με άμεση ισχύ, καθώς η χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγή σιτηρών στον κόσμο προσπαθεί να συγκρατήσει τις τιμές στην εγχώρια αγορά. Εξαιρέθηκαν ωστόσο μόνο οι εξαγωγές που αφορούν παραγγελίες για τις οποίες έχουν ήδη καταβληθεί πληρωμές.

Η Αίγυπτος, το Καζακστάν, το Κόσοβο και η Σερβία έχουν επίσης απαγορεύσει τις εξαγωγές σιταριού.

Και δεν είναι μόνο τα σιτηρά. Πολλές άλλες χώρες έχουν επίσης εφαρμόσει απαγόρευση εξαγωγών άλλων τροφίμων, λόγω της εκτίναξης του παγκόσμιου πληθωρισμού, ως αποτέλεσμα της κρίσης στην Ουκρανία. Μερικά από αυτά τα προϊόντα περιλαμβάνουν ηλιέλαιο, φοινικέλαιο, λιπάσματα και δημητριακά.

Εκτός δε από την αύξηση των τιμών στα τρόφιμα, η επάρκεια αρκετών προϊόντων διατροφής είναι επίσης αβέβαιη. Η Ουκρανία δεν έχει μπορέσει να εξάγει σιτηρά, λιπάσματα και φυτικά έλαια, ενώ ο πόλεμος καταστρέφει καλλιέργειες και απειλεί την περίοδο φυτεύσεων.

Ποιες χώρες σταμάτησαν τις εξαγωγές και σε ποια προϊόντα

Σύμφωνα με το CNBC, οι χώρες που «κλείνουν τα σύνορα» στις εξαγωγές είναι:

Αργεντινή: σογιέλαιο, σογιάλευρο
Αλγερία: Ζυμαρικά, παράγωγα σιταριού, φυτικά έλαια, ζάχαρη
Αίγυπτος: Φυτικά έλαια, καλαμπόκι, σιτάρι, αλεύρι, έλαια, ζυμαρικά, φασόλια, φακές
Ινδία: Σιτάρι
Ινδονησία: Φοινικέλαιο, φοινικοπηρηνέλαιο
Ιράν: Πατάτες, μελιτζάνες, ντομάτες, κρεμμύδια
Καζακστάν: Σιτάρι, σιτάλευρο
Κόσοβο: Σιτάρι, καλαμπόκι, αλεύρι, φυτικά έλαια, αλάτι, ζάχαρη
Τουρκία: Μοσχάρι, πρόβειο κρέας, αίγειο κρέας, βούτυρο, μαγειρικά έλαια
Ουκρανία: Σιτάρι, βρώμη, κεχρί, ζάχαρη
Ρωσία: Ζάχαρη, σπόροι ηλίανθου, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, αραβόσιτος σε κόκκους, σίκαλη
Σερβία: σιτάρι, καλαμπόκι, αλεύρι, λάδι
Τυνησία: Φρούτα, λαχανικά
Κουβέιτ: Προϊόντα κοτόπουλου, φυτικά έλαια, δημητριακά.

https://www.flash.gr/economy/1955658/episitistiki-krisi-sok-14-xores-kleinoun-ta-synora-stis-eksagoges-trofimon

Επισιτιστική κρίση: Τα δύσκολα έρχονται το 2023 – Σενάρια για νέο άλμα στις τιμές...

 Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και το χάος της εφοδιαστικής αλυσίδας που ακολούθησε ανέβασαν συλλογικά τις τιμές στα είδη διατροφής, από το σιτάρι και το ηλιέλαιο μέχρι τα λεμόνια και το αβοκάντο. Ζήσαμε και ζούμε μία κρίση logistics, η οποία μαζί με την ενεργειακή εκτινάσσεται τον πληθωρισμό σε δυσβάσταχτα επίπεδα και αναγκάζει τις κεντρικές τράπεζες σε μία πολιτική που ωθεί τις οικονομίες προς την ύφεση. Υπήρχαν ελπίδες για άμβλυνση της επισιτιστικής κρίσης από την επόμενη χρονιά. Αυτές ωστόσο περιορίζονται, με τους ειδικούς να προειδοποιούν πως τον επόμενο χρόνο η φύση του προβλήματος θα αλλάξει: Δεν θα είναι στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά στην παραγωγή και την προσφορά, αφού η έντονη ξηρασία και τα άλλα ακραία φαινόμενα επιδεινώνουν τις προοπτικές για τις σοδειές. Και αυτό σημαίνει ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη χειρότερα. 

 Η εφοδιαστική αλυσίδα βρίσκεται σε κατάσταση σοκ από την έναρξη της πανδημίας του Covid -19. Και ενώ η άρση των περιοριστικώ μέτρων έδωσε κάποιες ανάσες, ήρθε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (και οι δύο σημαντικότατοι παραγωγοί και εξαγωγείς σιτηρών) να προκαλέσει νέες αναταράξεις. Το πλήγμα είναι ισχυρότερο για τους πλέον ευάλωτους του πλανήτη.

«Η εκτίναξη των τιμών των τροφίμων το 2022 σημαίνει ότι η χρηματική βοήθεια που παρέχουμε στις ευάλωτες οικογένειες δεν αποδίδει» εξηγεί στο Insider η Tjada D’Oyen McKenna, διευθύνων σύμβουλος της Mercy Corps, οργάνωσης που προσφέρει βοήθεια σε απόρους.

Ωστόσο τον περασμένο μήνα, η Ουκρανία και η Ρωσία κατέληξαν σε συμφωνία που επέτρεψε να επανεκκινήσουν οι εξαγωγές σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα. Μάλιστα το Κίεβο υπολογίζει πως πλέον εξάγονται μέσω του ποταμού Δούναβη μεγαλύτερες ποσότητες σιτηρών από ό,τι οποτεδήποτε άλλοτε μετά το ξέσπασμα του πολέμου πριν από έξι μήνες. Το Σάββατο, 11 πλοία με συνολική χωρητικότητα 45.000 τόνων έφθασαν στα λιμάνια Ιζμαήλ, Ρένι και Ουστ-Ντόναϊσκ, ανακοίνωσε το υπουργείο Υποδομών της Ουκρανίας. Από τον Μάρτιο, έχουν εξαχθεί πάνω από 4 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών από τη χώρα μέσω των λιμανιών στον Δούναβη. .

Η εξέλιξη αυτή πρόσφερε κάποια ανακούφιση στις παγκόσμιες αγορές: Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO)- που παρακολουθεί ένα καλάθι ειδών διατροφής ευρείας κατανάλωσης- υποχώρησε για τέταρτο συνεχόμενο μήνα τον Ιούλιο από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα στα οποία είχε εκτιναχθεί με την έναρξη του πολέμου. Ωστόσο στα ράφια των καταστημάτων και στις τσέπες των καταναλωτών η μείωση αυτή δεν έχει φτάσει. Και υπολογίζεται ότι αυτό δεν θα συμβεί για τουλάχιστον έναν χρόνο ακόμη. 

Και μέχρι τότε, θα μπορούσαμε να δούμε ένα νέο κεφάλαιο στην επισιτιστική κρίση, όπως προειδοποιούν αναλυτές στο Business Insider. Η ίδια η προσφορά τροφίμων και όχι απλά η μεταφορά τους θα μπορούσε να είναι σε κίνδυνο. 

Σε έκθεση της 17ης Αυγούστου, η εταιρεία συμβούλων McKinsey προέβλεψε απότομη πτώση στους όγκους συγκομιδής: Εκτιμά ότι η παραγωγή σιτηρών στην Ουκρανία, όπως το σιτάρι, θα μειωθεί κατά 35% έως 45% την επόμενη σεζόν λόγω του πολέμου. Σε άλλες περιοχές και για άλλες καλλιέργειες οι εκτιμήσεις αναθεωρούνται συνεχώς προς τα κάτω λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών. 

Ακόμη και η παραγωγή πατάτας δέχεται πιέσεις. Σύμφωνα με αναλυτές, οι υψηλές θερμοκρασίες σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Βέλγιο – τη βορειοδυτική ζώνη που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πατάτας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – θα μπορούσαν να ρίξουν την παραγωγή της ΕΕ στο χαμηλότερο ιστορικό της, ακόμη και κάτω από εκείνο που είχε παρατηρηθεί στο παρόμοιο πλήγμα από την ξηρασία το 2018. 

https://www.naftemporiki.gr/finance/1365979/episitistiki-krisi-ta-dyskola-erchontai-to-2023-senaria-gia-neo-alma-stis-times/

Η επισιτιστική κρίση είναι ήδη εδώ...

 
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να δεσπόζει στη διεθνή ειδησεογραφία, οι «παράπλευρες απώλειες» της εν εξελίξει επισιτιστικής κρίσης περνούν σχεδόν απαρατήρητες. «Χωρίς αέριο, χωρίς λάδι κηροζίνης, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα…

 Χωρίς τρόφιμα θα πεθάνουμε» λέει μια 60χρονη, σε σχετικό ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters, στη Σρι Λάνκα, αποτυπώνοντας με τον καλύτερο ίσως τρόπο τη ζοφερή κατάσταση που δημιουργεί η επισιτιστική κρίση. 

Η τιμή για μια φιάλη αερίου έχει εκτιναχτεί στις 5.000 ρουπίες από 2.675 ρουπίες τον Απρίλιο, με τον κόσμο να σχηματίζει ουρές για να προμηθευτεί το βασικό αυτό μέσο για το μαγείρεμα. 

Η Σρι Λάνκα είναι μία από τις πρώτες χώρες που η έλλειψη τροφίμων και η ακρίβεια οδήγησαν σε κοινωνικές ταραχές, με αποτέλεσμα την παραίτηση του πρωθυπουργού στις αρχές του μήνα.

Δεν είναι ωστόσο η μόνη χώρα. 

Παρόμοιες διαδηλώσεις και ταραχές έγιναν τον Μάρτιο στο Ιράκ, ενώ και το Ιράν συγκλονίζεται τις τελευταίες ημέρες από βίαιες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, καθώς κόπηκαν οι επιδοτήσεις στα τρόφιμα και οι τιμές εκτοξεύτηκαν έως και 300% σε κάποια βασικά προϊόντα με αλεύρι. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων έχει προειδοποιήσει πως οι τιμές των τροφίμων, οι οποίες έφθασαν σε επίπεδα-ρεκόρ τον Μάρτιο, ενδέχεται να αυξηθούν έως και 20% εξαιτίας του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. 

Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που η διεθνής ακρίβεια στις τιμές των τροφίμων προκαλεί κοινωνικές ταραχές σε χώρες ευάλωτες. Το διεθνές ράλι στις τιμές των τροφίμων από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 ήταν καταλύτης για να ξεσπάσει η λεγόμενη «αραβική άνοιξη» – οι εξεγέρσεις που συγκλόνισαν τον αραβικό κόσμο στις αρχές της δεκαετίας του 2010. 

Το 2005 οι διεθνείς τιμές των σιτηρών, του ρυζιού και άλλων δημητριακών άρχισαν να καλπάζουν. Το ρύζι για παράδειγμα από 350 δολάρια έφθασε το 2008 σχεδόν στα 1.000 δολάρια. 

Η άνοδος μάλιστα τότε δεν οφειλόταν σε κάποια πολεμική σύγκρουση, όπως συμβαίνει τώρα, αλλά στη χρηματιστηριακή βουλιμία που προκαλούσε η ανάπτυξη των βιοκαυσίμων, που είχε ανεβάσει τις τιμές του καλαμποκιού και της σόγιας.

Για κάποιους άλλωστε και η επισιτιστική κρίση είναι… ευκαιρία...

https://www.naftemporiki.gr/opinion/1333292/i-episitistiki-krisi-einai-idi-edo/

ΒΙΝΤΕΟ - ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ - Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.