Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2022

25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ - ΒΙΝΤΕΟ .

 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ -  ΑΓΙΟΣ  ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ  Ο  ΘΕΟΛΟΓΟΣ - ΒΙΝΤΕΟ .

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος :

Οι τρεις «σεισμοί της Γης»

Περί φιλοπτωχίας - Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος - Πατερικός λόγος - Απαρχή

Μέχρι τώρα έχουν πραγματοποιηθεί δύο μεταθέσεις του τρόπου της ζωής μας, που έμειναν περίφημοι ανά τους αιώνες και ονομάζονται «οι Δύο Διαθήκες» ή «σεισμοί της γης», επειδή αποτελούν μία τόσο σοβαρή πραγματικότητα.

Η μία είναι η μετάθεση από τα είδωλα στο Νόμο. 

Η άλλη από το Νόμο στο Ευαγγέλιο.

Ακόμη όμως μας έχει προαναγγελθεί και ένας τρίτος σεισμός: 

η μετάστασή μας από τα εδώ στα εκεί, στα μη κινούμενα, στα μη σαλευόμενα. (δηλαδή η Δευτέρα Παρουσία)

Το ίδιο έπαθαν και οι δύο Διαθήκες. Τι έπαθαν;

 Δεν καταργήθηκαν αμέσως· ούτε με την πρώτη κίνηση, 

που έγινε προς το σκοπό αυτό. 

Και γιατί;

 Για να μη εκβιασθούμε, αλλά να πεισθούμε. 

Γιατί όπως ξέρεις το ακούσιο δεν είναι ποτέ κάτι μόνιμο,

 όπως δεν είναι και τα ρεύματα ή τα φυτά που 

συγκρατούνται με βία. 

Αντιθέτως το εκούσιο είναι και πιο μόνιμο και πιο ασφαλές.

 Το ένα είναι έργο εκείνου που μας πειθανάγκασε· 

το άλλο είναι δικό μας. 

Το ένα είναι ένδειξη της επιείκειας του Θεού· 

ενώ το άλλο εξουσίας τυραννικής.

 Και ακριβώς γι’ αυτό νόμισε, 

ότι είναι σωστό να μας κάνει, έστω και χωρίς

 να το θέλουμε, το καλό· την πραγματική του

 όμως ευεργεσία θα μας τη δώσει μόνο 

αν το θελήσουμε. 

Γι’ αυτό και, παιδαγωγικά και θεραπευτικά,

 άλλα μεν από τα πατροπαράδοτα 

έθιμα τα καταδικάζει και άλλα, 

υποχωρώντας λίγο σ’ εκείνα που 

αποσκοπούν στην ηδονή, τα ανέχεται, 

όπως και οι ιατροί κάνουν στους 

αρρώστους για να γίνει με τα

 έμπλαστρά τους φανερό στους συνετούς

 ότι η δηλητηρίαση από τα φάρμακα

 θεραπεύεται με άλλα φάρμακα καλύτερα.

 Πραγματικά η μετάθεση από εκείνα, 

που έχουν γίνει πια αντικείμενο 

μεγάλης τιμής λόγω της συνήθειας

 και του μακρού χρόνου, 

δεν είναι και τόσο εύκολη!

Τι εννοώ; Η πρώτη μετάθεση περίκοψε 

βέβαια τα είδωλα, αλλά επέτρεψε τις θυσίες.

 Η δεύτερη κατάργησε τις θυσίες, 

αλλά δεν εμπόδισε την περιτομή. 

Έπειτα, όταν δηλαδή δέχθηκαν οριστικά

 την κατάργησή της, δέχθηκαν και αυτά 

που συγκαταβατικά είχαν δεχθεί, δηλ.

 τις θυσίες και την περιτομή.

 Έτσι έγιναν από ειδωλολάτρες 

Ιουδαίοι και από Ιουδαίοι Χριστιανοί.

 Στο Ευαγγέλιο μετατέθηκαν σιγά-σιγά 

χωρίς να το καταλάβουν.

Σε αυτό θα σε πείσει ο Παύλος,

 που, από το ότι ο ίδιος 

«περιέτεμνε» και «ηγνίζετο», 

έφθασε στο σημείο να πεί: 

«εγώ δε, αδελφοί, ει περιτομήν κηρύσσω,

 τι έτι διώκωμαι;»

Εκείνα ήσαν δείγματα οικονομίας·

 αυτό της τελειότητάς του.

(Λόγος Θεολογικός Ε΄)


Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.


Ο μέγας αυτός Άγιος Γρηγόριος ο Τριαδικός Θεολόγος και ιεράρχης γεννήθηκε στη Αριανζώ το 329 μ.Χ, ένα μικρό χωριό της Καππαδοκίας, κοντά στη κωμόπολη Ναζιανζώ, εξ ου αναφέρεται και ως Ναζιανζηνός. 

Οι γονείς του ήτον ευγενείς και δίκαιοι, Γρηγόριος και Νόννα ονόματι, σεβόμενοι εξ αγνοίας τα είδωλα. Αφ'ότου δε εγέννησαν τον Γρηγόριο, ανεγεννήθησαν και αυτοί και εβαπτίσθησαν Χριστιανοί. 

Ο πατέρας του μάλιστα έγινε αρχιερεύς της Ναζιανζού.

 Έτσι, ο νεαρός Γρηγόριος ανατρέφεται, μέσα σε χριστιανικό περιβάλλον. 

Από την παιδική του ηλικία φανέρωσε τα σπάνια χαρίσματα του. 

Αγάπησε με πάθος τα γράμματα και λόγω της καλής οικονομικής κατάστασης των γονιών του μπόρεσε και σπούδασε στα καλύτερα σχολεία της εποχής του.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Αθήνα γνώρισε το Μέγα Βασίλειο και στην Αλεξάνδρεια συνάντησε για πρώτη φορά το Μέγα Αθανάσιο και το Μέγα Αντώνιο. 

Το 365 μ.Χ., ο Βασίλειος έφυγε από την Αθήνα, αλλά ο Γρηγόριος έμεινε και δίδασκε ρητορική για ένα χρόνο. 

Μετά άφησε κι αυτός την Αθήνα και επέστρεψε στη Ναζιανζώ. Όταν επέστρεψε, βαπτίστηκε χριστιανός από τον πατέρα του και έγραψε για το μυστήριο του βαπτίσματος. 

Ο Γρηγόριος συνιστά το νηπιοβαπτισμό και διδάσκει στους νέους της Ναζιανζού τη χριστιανική διδασκαλία. 

Ο πόθος του ήταν να ασκητέψει στον Πόντο κοντά στο φίλο του Βασίλειο, όπου και πήγε. Εκεί με το Βασίλειο έγραψε πολλά συγγράμματα.

Περί τα τέλη του 360 μ.Χ., μετά από παράκληση του πατέρα του αφήνει την έρημο του Πόντου και πηγαίνει στην πατρίδα του. 

Εκεί κατατάσσεται στις τάξεις του κλήρου, αλλά και πάλι φεύγει στην έρημο με σκοπό να προσευχηθεί, να δυναμώσει πνευματικά και να μπορέσει να φέρει σε πέρας το δύσκολο έργο του κληρικού. 

Ώριμος πλέον επιστρέφει και υπηρετεί το λαό ως ιερέας βοηθώντας τους φτωχούς και τους αρρώστους. 

Την περίοδο αυτή ο Ιουλιανός ο Παραβάτης κήρυξε σφοδρό διωγμό εναντίον των χριστιανών. Εναντίον του Ιουλιανού αντέδρασαν οι δύο αγωνιστές της εποχής, ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος. 

Οι λόγοι του Γρηγορίου χτυπούν σκληρά τον παραβάτη και χριστιανομάχο αυτοκράτορα, αλλά το αίμα των χριστιανών χύνεται αλύπητα.

Όταν πέθανε ο Ιουλιανός και σταμάτησε ο διωγμός, ο Γρηγόριος εργάζεται δίπλα στον πατέρα του και τον βοηθά με ζήλο στο κοινωνικό του έργο. 

Έτσι, η φήμη του Γρηγόριου απλώθηκε σε όλο το χριστιανικό κόσμο. 

Όταν πέθανε ο πατέρας του, φεύγει πάλι ο Γρηγόριος και πηγαίνει στο μοναστήρι της Αγίας Θέκλας με μοναδικό έργο την προσευχή και τη συγγραφή. 

Όταν κινδύνευε η Κωνσταντινούπολη από τις αιρέσεις, κάλεσαν το Γρηγόριο να πάει εκεί και να βοηθήσει την εκκλησία. 

Δεν μπορούσε ν’ αρνηθεί μπροστά στον κίνδυνο της ορθόδοξης πίστης. 

Πήγε εκεί και με τους πύρινους λόγους του και τα επιχειρήματα του έφερε σε δύσκολη θέση τους αιρετικούς και μετά από σκληρό αγώνα ελευθερώθηκε η εκκλησία. 

Εκείνο που ανέδειξε το Γρηγόριο μεγάλο δάσκαλο και ποιμένα της εκκλησίας ήταν η υπεράσπιση της ορθοδοξίας, που πέρναγε δύσκολες μέρες, από τον κίνδυνο των Αρειανών.

Στην Κωνσταντινούπολη, μόνο ένας μικρός ναός είχε απομείνει στους ορθοδόξους, που τον ονόμαζαν συμβολικά Αγία Αναστασία, ελπίζοντας πως εκεί θα αναστηθεί ξανά η Ορθοδοξία.

 Σ’ αυτόν το ναό ο Γρηγόριος εκφώνησε τους περίφημους πέντε λόγους για τη θεότητα του «Υιού και Λόγου του Θεού», με θαυμαστά αποτελέσματα. 

Η εκκλησία μας με βάση τα υψηλά θεολογικά του κηρύγματα και συγγράμματα τον τίμησε με τον τίτλο του Θεολόγου. 

Σε λίγο στέφθηκε αυτοκράτορας ο Μέγας Θεοδόσιος καθιερώνοντας με διάταγμα την ορθοδοξία. Τότε αναδείχτηκε ο Γρηγόριος, Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και Πρόεδρος της Β’ Οικουμενικής Συνόδου. Από αυτή τη θέση, το 381μ.Χ., μαζί με άλλους άρχοντες της εκκλησίας στερέωσαν την πίστη και την ορθοδοξία συμπληρώνοντας το Σύμβολο της Πίστεως που άρχισε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. 

Όμως η κακία και ο φθόνος δεν άφησαν για πολύ καιρό το Γρηγόριο στον πατριαρχικό θρόνο, επειδή μερικοί επίσκοποι από φθόνο αντέδρασαν στην εκλογή του.

 Η ευαίσθητη ψυχή του δεν το ανέχθηκε αυτό και για να εξασφαλίσει όμως την ειρήνη της εκκλησίας, με μια ηρωική πράξη, παραιτήθηκε από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο και την προεδρία της συνόδου και επέστρεψε στον τόπο του,τη Ναζιανζό και πρόσφερε τις υπηρεσίες του από το βαθμό του επισκόπου περνώντας την υπόλοιπη ζωή του με προσευχή, διάβασμα και συγγραφή βιβλίων.

Ένα πρωινό, στις 25 Ιανουαρίου το 391 μ.Χ., άφησε τα γήινα, για να πάει αιώνια κοντά στον αγαπημένο του Κύριο. 

Η αγία κάρα του βρίσκεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου στο Άγιον Όρος. 

Ο Γρηγόριος διακρίθηκε για τον αγνό του χαρακτήρα και τις πολλές αρετές καθώς και για το τεράστιο συγγραφικό του έργο, που περιλαμβάνει λόγους, επιστολές και ποιήματα. Η Εκκλησία μας τον κατέταξε ανάμεσα στους αγίους της και τον τιμά ξεχωριστά στίς 25 Ιανουαρίου καθώς και στις 30 του ίδιου μήνα, γιορτή των Τριών Ιεραρχών.

Ἀπολυτίκιον (Ἦχος α')

Ὁ ποιμενικὸς αὐλὸς τῆς θεολογίας σου, τὰς τῶν ῥητόρων ἐνίκησε σάλπιγγας· ὡς γὰρ τὰ βάθη τοῦ Πνεύματος ἐκζητήσαντι, καὶ τὰ κάλλη τοῦ φθέγματος προσετέθη σοι. Ἀλλὰ πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, Πάτερ Γρηγόριε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.




O Λεωνίδας της Σπάρτης.Ο Λεωνίδας Α´ (περίπου 540 π.Χ. – 480 π.Χ.) ήταν βασιλιάς της Σπάρτης από τη δυναστεία των Αγιαδών. Ο πατέρας του ήταν ο βασιλιάς Αναξανδρίδας Β΄ (ή Αλεξανδρίδας αλλιώς), ο οποίος απέκτησε τέσσερους γιους: τον Κλεομένη από τη δεύτερη γυναίκα του καί τρεις γιους (Δωριέας, Λεωνίδας, Κλεόμβροτος) από την πρώτη του σύζυγο.

 O Λεωνίδας της Σπάρτης.


Ο Λεωνίδας Α´ (περίπου 540 π.Χ. – 480 π.Χ.) ήταν βασιλιάς της Σπάρτης από τη δυναστεία των Αγιαδών.

 Ο πατέρας του ήταν ο βασιλιάς Αναξανδρίδας Β΄ 

(ή Αλεξανδρίδας αλλιώς), 

ο οποίος απέκτησε τέσσερους γιους: 

τον Κλεομένη από τη δεύτερη γυναίκα του 

καί τρεις γιους (Δωριέας, Λεωνίδας, Κλεόμβροτος)

 από την πρώτη του σύζυγο. 


Πιστευόταν πως ήταν απόγονος του Ηρακλή.

Ο Λεωνίδας ανέβηκε στο θρόνο το 488 π.Χ. μετά τον ετεροθαλή αδελφό του τον Κλεομένη, τον οποίο ο πατέρας του είχε αποκτήσει από τη δεύτερη σύζυγό του.

 Ο Λεωνίδας, καθότι τριτότοκος γιος, δεν περίμενε

 ότι θα γινόταν βασιλιάς. 

Όμως ο Κλεομένης εξορίστηκε και τελικά 

πέθανε σε μια φυλακή της Σπάρτης 

και ο Δωριέας είχε πεθάνει στη 

Σικελία οδηγώντας μια ομάδα μισθοφόρων.

Αν όντως ο Λεωνίδας γεννήθηκε το 540 π.Χ., τότε το 510 π.Χ. πρέπει να ήταν σε ηλικία γάμου. Είτε παντρεύτηκε μια γυναίκα το όνομα της οποίας αγνοούμε, οπότε και χώρισε αργότερα, είτε έμεινε ανύπαντρος μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 490 π.Χ., όταν παντρεύτηκε τη Γοργώ, η οποία ήταν κόρη του αδελφού του, Κλεομένη.

Εκείνη την εποχή, ήταν φυσιολογικό οι βασιλείς να παντρεύονται κοντινά συγγενικά τους πρόσωπα για να διατηρήσουν το βασιλικό αίμα. 

Ο Λεωνίδας με τη Γοργώ απέκτησαν ένα γιο, τον Πλείσταρχο, γεγονός που τον καθιστούσε ισότιμο με τους τριακόσιους, οι οποίοι επιλέχθηκαν να τον συνοδέψουν στις Θερμοπύλες εν μέρει επειδή είχαν όλοι τους γιο.


Ο Λεωνίδας με αυτό τον τρόπο επέλεξε πως όποιοι μαχητές θα πήγαιναν να πολεμήσουν έπρεπε να είχαν τουλάχιστον ένα γιο, ώστε να διατηρηθεί η γενιά τους.

 Από τους δυο βασιλιάδες της Σπάρτης θέλησε να πάει ο Λεωνίδας, υπακούοντας και σε ένα χρησμό του μαντείου των Δελφών που έλεγε:

 "Ή πόλη της Σπάρτης θα σβηστεί από το χάρτη ή θα θρηνήσει τον βασιλιά της".


Θερμοπύλες

Ο Λεωνίδας ανέλαβε την ηγεσία του συμμαχικού ελληνικού στρατού και κατάφερε με επιτυχία να τους κρατήσει ενωμένους και να ξεχάσουν τις διαφορές τους.

 Η στρατιωτική του ευφυΐα έγινε εμφανής τον Αύγουστο του 480 π.Χ. στο στενό των Θερμοπυλών, με το τρόπο που παρέταξε τα στρατιωτικά τμήματα και με τη ταχύτητα με την οποία τα ενάλλασσε στο πεδίο της μάχης.

Μπροστά στον πολυπληθέστατο στρατό των Περσών, ο Λεωνίδας με 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς προέβαλε γενναία αντίσταση, εκμεταλλευόμενος και τη φυσική διαμόρφωση της θέσης.

 Όταν ο Ξέρξης τού απέστειλε αγγελιαφόρο και του ζήτησε να παραδώσει τα όπλα και να παραδοθεί, ο Σπαρτιάτης βασιλιάς απάντησε 

«Μολών λαβέ», 

δηλαδή 

«έλα να τα πάρεις», 

θέλοντας έτσι να τον προκαλέσει να δώσει μάχη 

και να αποδείξει την αξία του. 

Το διαχρονικό «μολών λαβέ» έχει περάσει πλέον

 στην ιστορία, έχει γίνει καθημερινή φράση 

και του έχει χαρίσει αιώνια αίγλη.

 Με αντίθετους συμβολισμούς έχει καταγραφεί και η προδοσία του Εφιάλτη, ο οποίος οδήγησε τους Πέρσες στα νώτα των Ελλήνων από την Ανoπαία οδό και εξασφάλισε τη νίκη του περσικού στρατού.

 Όλοι οι Έλληνες στρατιώτες σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων και ο βασιλιάς Λεωνίδας, ο οποίος έγινε σύμβολο πατριωτικής αυτοθυσίας.


Η θυσία του Λεωνίδα και των 300 συμπολεμιστών του έγινε διαχρονικό σύμβολο και στη θέση που έπεσε ο Λεωνίδας και οι συμπολεμιστές του οι αρχαίοι έστησαν μνημείο με χαραγμένο πάνω του το γνωστό επίγραμμα του Σιμωνίδη:

Ὦ ξεῖν’, ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδε
κείμεθα, τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι.

Που σημαίνει: "Ξένε, πες στους Λακεδαιμόνιους ότι κειτόμεθα εδώ, πιστοί στους νόμους τους", εννοώντας: "πεθάναμε εδώ ακολουθώντας τις σπαρτιατικές παραδόσεις".

Μετά τη μάχη στις Θερμοπύλες στήθηκε ένας πέτρινος λέοντας για να θυμούνται όλοι το όνομα του βασιλιά που έπεσε στο σημείο εκείνο. Τα λείψανά του στάλθηκαν για ταφή στη Σπάρτη το 440 π.Χ.

Προς τιμή του Λεωνίδα στην ελληνιστική περίοδο οι Σπαρτιάτες ανήγειραν ένα ναό, το Λεωνιδαίο, και τελούσαν μια ετήσια γιορτή, τα Λεωνίδαια. 

Η γιορτή αυτή ατόνησε όταν άρχισε να παρακμάζει η Σπάρτη, αλλά αναβίωσε ξανά την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού. 

Ο Τραϊανός το έκανε αυτό και για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, καθώς εκείνη την περίοδο είχε ξεκινήσει ο πόλεμος μεταξύ της Ρώμης και των Πάρθων, συνεχιστές του κράτους των Περσών και ήθελε να θυμίσει την ηρωική στάση των Ελλήνων στους Περσικούς πολέμους. Μάλιστα ένας Ρωμαίος ευγενής, ο Γάιος Ιούλιος Αγησίλαος, έκανε μεγάλη οικονομική δωρεά στην εορτή.

Στις παρυφές της ακρόπολης της Σπάρτης και στα βόρεια όρια της σημερινής πόλης, σώζονται τα ερείπια ενός ιδιόμορφου ναόσχημου οικοδομήματος, του Λεωνιδαίου (5ου αι. π.Χ.). 

Είναι χτισμένο με μεγάλους πωρόλιθους και χωρίζεται σε δύο θαλάμους. 

Η τοπική παράδοση θεωρεί ότι είναι ο τάφος του Λεωνίδα, ωστόσο είναι γνωστό ότι τα οστά του μεταφέρθηκαν από τις Θερμοπύλες και τάφηκαν βορειότερα, κοντά στο θέατρο.

Η σύγχρονη πολιτεία έχει χτίσει ένα μνημείο - τύμβο στην πόλη της Σπάρτης και ένα άγαλμα - μνημείο στο πεδίο όπου έγινε η μάχη των Θερμοπυλών. 

Το μνημείο των Θερμοπυλών ανεγέρθηκε το 1955 και το είχε δημιουργήσει ο γλύπτης Βάσος Φαληρέας. 

Στο κεντρικό βάθρο υπάρχει ένα ορειχάλκινο άγαλμα του Σπαρτιάτη βασιλιά με δόρυ και ασπίδα. 

Δύο αγάλματα τον συντροφεύουν, οι αναπαραστάσεις του Ευρώτα και του Ταΰγετου. 

Στη βάση τοποθετήθηκε πλάκα η οποία αναγράφει "ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ". Ομοίως το επιβλητικό άγαλμα στη Σπάρτη φιλοτεχνήθηκε από τον ίδιο το 1969 και βρίσκεται στο τέρμα της λεωφόρου Κ. Παλαιολόγου και μπροστά από το Εθνικό Στάδιο της πόλης. 

Η μορφή του βασιλιά Λεωνίδα και στα δύο αγάλματα, στη Σπάρτη και στις Θερμοπύλες, έχει βασιστεί σε μια αναπαράσταση πολεμιστή που ανακάλυψε η Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή το 1920 και ταυτίστηκε με τον πεσόντα βασιλέα.


Συμβολισμός και πρότυπο

Το ηρωικό πρότυπο του Λεωνίδα και η ανάμνηση της μάχης των Θερμοπυλών αποτέλεσε παράδειγμα για πολλούς λαούς σε πολλές φάσεις της ιστορίας. 

Οι σύγχρονοι Έλληνες το χρησιμοποίησαν ενάντια στην οθωμανική αυτοκρατορία, κατά την επανάσταση του 1821, οι Σύμμαχοι στην εισβολή του Άξονα στην Ελλάδα, οι επαναστάτες κατά τη Γαλλική Επανάσταση το χρησιμοποίησαν για να αντικατοπτρίσουν τη πάλη μεταξύ των αριστοκρατικών και των δημοκρατικών δυνάμεων, ο Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης το χρησιμοποίησε πριν τη μάχη στο Βατερλώ, οι Ρωμαίοι όποτε πολεμούσαν τους λαούς της Ασίας και οι Ιρλανδοί στον αγώνα τους για την ανεξαρτησία. 

Η Γερμανική αεροπορία κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο διέθετε μια ομάδα πιλότων αυτοκτονίας, κάτι σαν τους καμικάζι των Ιαπώνων, που ονομαζόταν "Λεωνίδας". 

Η ομάδα συστάθηκε ύστερα από απαίτηση της πιλότου Χάνα Ράιτς προς τον Χίτλερ και όταν η ομάδα συστάθηκε τελούσε κάτω από τις διαταγές του αξιωματικού Βέρνερ Μπάουμπαχ και ανήκε στην υπηρεσία της Μυστικής Πτέρυγας Μάχης KG200 (γερμ. Geheim Geschwader)

Επιρροή στις τέχνες.

Πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τον αρχαίο Σπαρτιάτη βασιλιά και γύρισαν ταινίες ή ζωγράφισαν πίνακες, ενώ και πολλοί συγγραφείς έγραψαν βιβλία με θέμα τον ηρωισμό του και την ιδεολογία της αυτοθυσίας για την επιβίωση της κοινότητας. 

Η φιγούρα του Λεωνίδα έγινε κεντρικός πρωταγωνιστής στα παρακάτω καλλιτεχνικά και συγγραφικά έργα:

Στην περιήγηση στην Πελοπόννησο, που συνέγραψε τον 15ο αιώνα ο Ιταλός έμπορος και περιηγητής Κυριάκος Αγκωνίτης (λατ: Ciriaco di Ancona).

Στα επιγράμματα του Αναγεννησιακού Ιταλού Λουίτζι Αλαμάνι (λατ: Luigi Alamanni).

Στη μελέτη "De iure regni apud Scotos" (1579) του Σκωτσέζου ιστορικού και λόγιου Τζωρτζ Μπιουκάναν (αγγλ: George Buchanan).

Στη μελέτη "Des Cannibals" (1580) του Γάλλου λόγιου Μισέλ ντε Μονταίνι (γαλ: Michel de Montaigne).

Στο βιβλίο "Dialogues des Morts" του Γάλλου λόγιου Φρανσουά Φενελόν (γαλλ: Francois de Salignac Fenelon).

Στο θεατρικό έργο "Pausanias" (1696) των Άγγλων Τόμας Σάουθερν (αγγλ: Thomas Southerne) και Χένρυ Περσέλ (αγγλ: Henry Purcell).

Στο ποίημα "Leonidas" (1737) του Άγγλου λόγιου και ποιητή Ρίτσαρντ Γκλόβερ (αγγλ: Richard Glover) γνωστός στην εποχή του και με το παρωνύμιο "Λεωνίδας", λόγω της λατρείας του για την αρχαία Σπάρτη και των ιδανικών που αυτή αντιπροσώπευε.

Στο θεατρικό έργο "Combat des Thermopyles" (1794) που παίχτηκε στην Γαλλία.

Στο ποιητικό έργο "Προσκύνημα του Childe Harold" (1812) του Λόρδου Βύρωνα.

Στο πίνακα "Thermopyles" (1814) του Γάλλου ζωγράφου Ζακ Λουί Νταβίντ (γαλ: Jacques Louis David).
Στη τραγωδία "Leonidas" (1825) του Γάλλου ποιητή και συγγραφέα Μισέλ Πισά (γαλ: Michel Pichat).

Στο ποίημα "Les Trois Cents" (1873) του Γάλλου ποιητή και συγγραφέα Βίκτωρος Ουγκό (γαλ: Victor Hugo).

Στις ποιητικές συλλογές "Lieber der Griechen" του Γερμανού συνθέτη και ποιητή Βίλχεμ Μύλλερ (γερμ: Wilhelm Muller).

Στη ταινία "The 300 Spartans" (1962) του Πολωνού σκηνοθέτη Ρούντολφ Μάτε (πωλ: Rudolph Mate).

Στο βιβλίο "Ασπίδα της Σπάρτης" (λατ::Io Spartano, 1988) του Ιταλού αρχαιολόγου Μάσιμο Μανφρέντι (λατ: Massimo Manfredi).

Στο βιβλίο "Πύλες της Φωτιάς" (αγγλ: Gates of Fire, 1998) του Αμερικανού συγγραφέα Στήβεν Πρέσφιλντ (αγγλ: Steven Pressfield) το οποίο μάλιστα αποτελεί και βιβλίο ύλης στη Στρατιωτική Ακαδημία Αμερικανών Πεζοναυτών.

Στο κόμικς "300" τoυ Αμερικανού σχεδιαστή Φρανκ Μίλλερ (αγγλ: Frank Miller) που ύστερα γυρίστηκε και σε ταινία με το όνομα "300" το 2006 από τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζακ Σνάιντερ (αγγλ: Zack Snyder).

ΣΠΑΡΤΗ - Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ.Η θυσία του Λεωνίδα και των 300 συμπολεμιστών του έγινε διαχρονικό σύμβολο και στη θέση που έπεσε ο Λεωνίδας και οι συμπολεμιστές του οι αρχαίοι έστησαν μνημείο με χαραγμένο πάνω του το γνωστό επίγραμμα του Σιμωνίδη:

 ΣΠΑΡΤΗ -  Ο  ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ.


Η θυσία του Λεωνίδα και των 300 συμπολεμιστών του έγινε διαχρονικό σύμβολο

και στη θέση που έπεσε ο Λεωνίδας και οι συμπολεμιστές του οι αρχαίοι

έστησαν μνημείο με χαραγμένο πάνω του το γνωστό επίγραμμα

του Σιμωνίδη:

Ὦ ξεῖν’, ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδεκείμεθα, τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι.

"Ξένε, πες στους Λακεδαιμόνιους ότι κειτόμεθα εδώ, πιστοί στους νόμους τους",

εννοώντας: "πεθάναμε εδώ ακολουθώντας τις σπαρτιατικές παραδόσεις".

Μετά τη μάχη στις Θερμοπύλες στήθηκε ένας πέτρινος λέοντας για να

θυμούνται όλοι το όνομα του βασιλιά που έπεσε στο σημείο εκείνο.

Τα λείψανά του στάλθηκαν για ταφή στη Σπάρτη το 440 π.Χ..

Έμβλημα και σημαντικό μνημείο της σύγχρονης Σπάρτης

αποτελεί ο τάφος του Λεωνίδα βόρεια της πόλης.

Γνωστός και σαν Λεωνίδαιον, ανεσκάφη το 1892

από τον Βαλντστάιν και είναι το μοναδικό μνημείο

της Αρχαίας Αγοράς που σώζεται ως τις μέρες μας.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα, με σχήμα

και μορφή ναού, που χρονολογείται πιθανότατα

τον 5ο αι. π.Χ. και μεταγενέστερα.

Το κτίριο, που είναι διαστάσεων 12,5×8,30 μέτρα,

κατασκευάστηκε από ογκώδεις πωρόλιθους,

και το εσωτερικό του ήταν χωρισμένο σε δύο θαλάμους

που συγκοινωνούσαν μεταξύ τους.

Ο ανατολικός, μήκους 3.15 μέτρων, είχε τη μορφή

πρόναου και ήταν διακοσμημένος με κίονες.

Η χρήση του κτιρίου δεν έχει εξακριβωθεί

μέχρι σήμερα.

Πιθανολογείται ότι ήταν κενοτάφιο, ενώ πολλοί

μελετητές συμμερίζονται την άποψη

ότι πρόκειται για το ναό του Απόλλωνος Καρνείου.

Παρότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το συσχετισμό

του ναού με το θρυλικό βασιλιά της Σπάρτης,

τόσο η τοπική παράδοση όσο και ο περιηγητής

Παυσανίας, εκφράζουν την άποψη ότι εκεί

μεταφέρθηκαν και ετάφησαν τα οστά του

Λεωνίδα από τις Θερμοπύλες.

Έτσι το μνημείο ταυτίστηκε στη λαϊκή

συνείδηση με τον τάφο του Λεωνίδα.

Ο Παυσανίας αναφέρει επίσης, ότι ο τάφος

βρισκόταν δυτικά της αγοράς, απέναντι

από το θέατρο, και ότι εδώ τελούταν κάθε χρόνο αγώνες.

Στα 1875 επισκέφθηκε τη Σπάρτη ο Ερρίκος Σλήμαν

ο οποίος στο ημερολόγιό του κάνει μια λιτή

αναφορά στο λεγόμενο «Τάφο του Λεωνίδου»

.Στα νεότερα χρόνια , με βάση την περιγραφή του

Παυσανία (2ος μ.Χ αιώνας) αλλά και σύμφωνα

με νεότερα αρχαιολογικά ευρήματα πλησίον

του μνημείου, υιοθετήθηκε η ταύτιση του με το «Λεωνιδαίον».

Στο ιερό αυτό μνήμα-ναό, το “Λεωνιδαίον”,

οι αρχαίοι σπαρτιάτες

(σύμφωνα πάντα με τον Παυσανία τον Περιηγητή)

τοποθέτησαν τα οστά του Λεωνίδα,

τα οποία έφεραν από τις Θερμοπύλες,

40 χρόνια μετά τη μάχη, καθώς και μαρμάρινη στήλη

με τα ονόματα των 300 ηρώων.

Κάθε χρόνο οι αρχαίοι σπαρτιάτες τελούσαν εδώ αγώνες, τα “Λεωνίδαια”,
προς τιμήν και μνήμην του Λεωνίδα και των τριακοσίων, αγώνες στους
οποίους είχαν δικαίωμα συμμετοχής μόνο σπαρτιάτες.

Κατά το 19ο αιώνα ο «Τάφος του Λεωνίδα» μαζί με άλλα μνημεία
λεηλατήθηκε από τους νέους Σπαρτιάτες, οι οποίοι έπαιρναν
το έτοιμο και καλής ποιότητας οικοδομικό υλικό για την ανέγερση
των σπιτιών τους.

Ό,τι σώθηκε κι έχει απομείνει οφείλεται στη δυναμική επέμβαση,
το 1875 , του τότε βοηθού του Αρχαιολογικού Γραφείου
της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και μετέπειτα γενικού
Εφόρου Αρχαιοτήτων Παναγιώτη Σταματάκη.

Μέσα στο μνημειακό πλούτο που έχει ανασκαφεί έως σήμερα,
ο Τάφος του Λεωνίδα αποτελεί ένα κορυφαίο μνημείο το οποίο
όμως παραμένει παραμελημένο και υποβαθμισμένο ως προς
τις δυνατότητες ανάδειξης, προβολής και αξιοποίησής του

. Λογικά στο σημείο αυτό θα έπρεπε καθημερινά να συρρέουν
και να συνωστίζονται επισκέπτες από την Ελλάδα κι όλον
τον κόσμο για να δουν και να προσκυνήσουν
τον Τάφο του Βασιλιά που συγκλόνισε και συγκλονίζει
ανά τους αιώνες τις καρδιές των ανθρώπων όλης της γης.

Κι όμως το μνημείο παραμένει άγνωστο στο ευρύ τουριστικό κοινό,
έξω από τουριστικούς οδηγούς (ή το πολύ-πολύ στα ψιλά τους),
χωρίς συστηματική κι οργανωμένη προβολή, χωρίς καθοδηγητικές
πινακίδες , χωρίς μια μακέτα και μια κάτοψη ώστε ο επισκέπτης
να σχηματίζει μια πλήρη εικόνα του, χωρίς μια πινακίδα
με πληροφορίες για το μνημείο, χωρίς συστηματική,
καθημερινή καθαριότητα και περιοδική συντήρηση,
χωρίς ειδικό φωτισμό το βράδυ, χωρίς (γενικά)
μια ολοκληρωμένη μελέτη συνολικής ανάδειξης και αξιοποίησής του.
Πηγές :
lakones.gr.
notospress.gr
exploresparta.gr


Υπάρχει ο τάφος του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες;


Υπάρχει ο τάφος του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες;
10
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο τάφος του Λεωνίδα δεν έχει

 ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. 

Κάποιος το μακρινό 1896 υποστήριξε το αντίθετο.

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε 

στην εφημερίδα Εφημερίς στο 3ο φύλλο στις 26/05/1896.

- Κάποιος γέρων εκ Λεβαδείας ελθών

 επί τούτω εις Αθήνας ανήγγειλεν εις τον γεωπόνον

 κ. Καλογερόπουλον ότι ανεκάλυψε τον τάφον 

του μεγάλου Λεωνίδα, εν Θερμοπύλαις. 

- Ο γέρων αυτός ζητεί αμοιβήν παρά 

της αρχαιολογικής εταιρίας όπως

 υποδείξη το μέρος όπου έκαμε την ανακάλυψιν

 και φέρη ούτως εις φως πολυτιμότατα 

αρχαιολογικά και ιστορικά αντικείμενα. 

- Εάν δεν πρόκειται περί παράφρονος 

βεβαίως το πράγμα είνε άξιον μελέτης,

 διότι τις οίδε τίνα τάφον αρχαίον 

ανεκάλυψε παρά τας Θερμοπύλας 

ο Λεβαδείτης γέρων.



Υπάρχει τελικά ο τάφος του Λεωνίδα;

Έμβλημα και σημαντικό μνημείο της σύγχρονης 

Σπάρτης αποτελεί ο τάφος του Λεωνίδα 

βόρεια της πόλης. 

Γνωστός και σαν Λεωνίδαιον, 

ανεσκάφη το 1892 από τον Βαλντστάιν 

και είναι το μοναδικό μνημείο της

 Αρχαίας Αγοράς που σώζεται ως τις μέρες μας. 

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα,

 με σχήμα και μορφή ναού, που χρονολογείται 

πιθανότατα τον 5ο αι. π.Χ. και μεταγενέστερα. 

Το κτίριο, που είναι διαστάσεων 12,5×8,30 μέτρα,

 κατασκευάστηκε από ογκώδεις πωρόλιθους,

 και το εσωτερικό του ήταν χωρισμένο 

σε δύο θαλάμους που συγκοινωνούσαν μεταξύ τους.

 Ο ανατολικός, μήκους 3.15 μέτρων,

 είχε τη μορφή πρόναου και ήταν

 διακοσμημένος με κίονες.

Η χρήση του κτηρίου δεν έχει 

εξακριβωθεί μέχρι σήμερα. 

Πιθανολογείται ότι ήταν κενοτάφιο,

 ενώ πολλοί μελετητές συμμερίζονται 

την άποψη ότι πρόκειται για τον ναό

 του Απόλλωνος Καρνείου.

Τάφος Λεωνίδα – Το Λεωνίδαιον, έμβλημα της Σπάρτης
Τάφος Λεωνίδα – Το Λεωνίδαιον, έμβλημα της Σπάρτης


Τάφος Λεωνίδα – Το Λεωνίδαιον, έμβλημα της Σπάρτης

Παρότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το συσχετισμό 

του ναού με το θρυλικό βασιλιά της Σπάρτης, 

τόσο η τοπική παράδοση όσο και ο περιηγητής

 Παυσανίας, εκφράζουν την άποψη ότι εκεί 

μεταφέρθηκαν και ετάφησαν τα οστά του

 Λεωνίδα από τις Θερμοπύλες.

Έτσι το μνημείο ταυτίστηκε στη λαϊκή 

συνείδηση με τον τάφο του Λεωνίδα.

 Ο Παυσανίας αναφέρει επίσης, ότι 

ο τάφος βρισκόταν δυτικά της αγοράς, 

απέναντι από το θέατρο, και ότι εδώ 

τελούταν κάθε χρόνο αγώνες.

Αρχαία ταφικά μνημεία στις Θερμοπύλες το 1816
Αρχαία ταφικά μνημεία στις Θερμοπύλες το 1816



πηγές: Εφημερίς - 3ο φύλλο 26/05/1896, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη - Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, mythicalpeloponnese.gr.

Πηγή: kaliterilamia.gr