Σε επίπεδα ρεκόρ αναμένεται να φτάσει ο πληθωρισμός στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ελέω της ενεργειακής κρίσης, αναγκάζοντας έτσι τις βιομηχανίες να σταματήσουν τις γραμμές παραγωγής τους, αλλά και τους πολίτες να βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλούς λογαριασμούς σε ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο ενόψει ενός πάρα πολύ δύσκολου χειμώνα που έρχεται. Έτσι αποκτά ακόμη πιο μεγάλη σημασία ο δεσμευτικός κανονισμός της Κομισιόν, σύμφωνα με τον οποίο πρέπει να μειωθεί υποχρεωτικά η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% τις ώρες αιχμής, μετά την 1η Νοεμβρίου 2022.
Αυτό σημαίνει ότι τις ώρες αιχμής κατά τη χειμερινή περίοδο θα έχουμε περικοπές ενέργειας στις χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Σύμφωνα με την επεξεργασία των ιστορικών στοιχείων αυτές οι ώρες είναι κοντά στη δύση του ηλίου, 18:00-21:00 ή 19:00-22:00 το βράδυ. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η ζώνη των περικοπών φορτίων να επεκταθεί και το πρωί κατά το διάστημα 9:00 με 10:00 το πρωί.
Αν υπολογίσουμε και έναν πρόσθετο ενδεικτικό και μη δεσμευτικό στόχο που θέλει μείωση της κατανάλωσης κατά 10%, σε σχέση με πέρυσι, μέχρι τον Μάρτιο του 2023, θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των τιμών και θα οδηγούσε και σε μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 3,8%. Η συνδρομή των νοικοκυριών στον στόχο εξοικονόμησης θα επιδιωχθεί μέσω κινήτρων και συγκεκριμένα αυξημένης επιδότησης του λογαριασμού ρεύματος όταν περιορίζουν την κατανάλωση κατά 15% σε σχέση με αντίστοιχο περσινό μήνα.
Kομισιόν: Τα μέτρα για την ενεργειακή κρίση από τη φον ντερ Λάιεν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της έχει παρουσιάσει τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση της εκτόξευσης των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, κυρίως μέσω του περιορισμού των «υπερκερδών» των ενεργειακών ομίλων και με την περικοπή της κατανάλωσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης τις ώρες αιχμής. Αναλυτικά:
Πλαφόν στα έσοδα
Στην ευρωπαϊκή αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, η τιμή κόστους της τελευταίας πηγής ηλεκτρικού ρεύματος που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της ζήτησης – συχνά ένας σταθμός φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος – καθορίζει την τιμή που επιβάλλεται σε όλους τους διαχειριστές: η χονδρική τιμή ηλεκτρικού ρεύματος έχει εκτιναχθεί ακολουθώντας την εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου, συνεπεία του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την επιβολή πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικού ρεύματος μέσω της πυρηνικής ενέργειας, του λιγνίτη και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή, υδροηλεκτρική), από τις οποίες απορρέουν υπερβάλλοντα κέρδη με την πώληση της παραγωγής του σε τιμή πολύ υψηλότερη του κόστους παραγωγής.
Η επιβολή πλαφόν θα απέδιδε περισσότερα των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ, διαβεβαίωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πέραν της παρούσας ενεργειακής κρίσης, υπόσχεται μία εις βάθος μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το πακέτο αυτό διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα, ανάλογα με το ενεργειακό μίγμα που χρησιμοποιείται σε κάθε χώρα και είναι ποικίλο.
«Συμβολή» των ομίλων πετρελαίου και φυσικού αερίου
Οι Βρυξέλλες επιδιώκουν «προσωρινή συμβολή αλληλεγγύης» από τους παραγωγούς και διανομείς φυσικού αερίου, άνθρακα και πετρελαίου, που εξασφαλίζουν γιγάντια κέρδη χάρη στην εκτόξευση των τιμών. «Αυτές οι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να πληρώσουν ένα δίκαιο μέρος, να καταβάλουν μία συμβολή στην κρίση», εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Περιορισμός της ζήτησης στις ώρες αιχμής
Σύμφωνα με το σχέδιο, η Κομισιόν θέλει να ορίσει στα κράτη έναν δεσμευτικό στόχο μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος «κατά τουλάχιστον 5% στις καθορισμένες ώρες αιχμής κατά τη διάρκεια των οποίων το ηλεκτρικό ρεύμα θα είναι ακριβότερο. Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, αυτό θα επέτρεπε τη μείωση κατά 3,8% της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.
Η Κομισιόν καλεί επίσης τους 27 να μειώσουν τη γενική κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος κατά τουλάχιστον 10% έως τις 31 Μαρτίου 2023, στόχος που θεωρείται ενδεικτικός. Κάθε χώρα θα επιλέξει η ίδια τον τρόπο για να επιτύχει τον στόχο, για παράδειγμα «μέσω συστημάτων πλειστηριασμών» που θα προσφέρει χρηματικές αποζημιώσεις στις βιομηχανίες με αντάλλαγμα τη μείωση της κατανάλωσής τους.
Υποστήριξη των παρόχων με έλλειψη ρευστότητας
Οι Βρυξέλλες θέλουν να υποστηρίξουν τους παρόχους ενέργειας που δοκιμάζονται από σοβαρή έλλειψη ρευστότητας λόγω της διακύμανσης των τιμών, με την άμβλυνση του ρυθμιστικού πλαισίου και με τη θέσπιση μηχανισμών κατά της κερδοσκοπίας για τον περιορισμό των διακυμάνσεων των αγορών. «Θα μεταβάλουμε το προσωρινό πλαίσιο ρυθμίσεων για τις κρατικές επιδοτήσεις τον Οκτώβριο, για να επιτραπεί η χορήγηση κρατικών εγγυήσεων», ανακοίνωσε χαρακτηριστικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου (;)
Στις αρχικές προτάσεις, η Κομισιόν σχεδίαζε την επιβολή πλαφόν των τιμών με τις οποίες πληρώνεται η Ρωσία για τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να μειωθούν τα έσοδα του Κρεμλίνου, μία ιδέα προς την οποία είναι αντίθετες οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, που είναι ακόμη πολύ εξαρτημένες από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Αντίθετα, οι υπουργοί των «27» ζήτησαν την Παρασκευή στις Βρυξέλλες τη μελέτη της πιθανότητας επιβολής πλαφόν στο σύνολο των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ, όποια και αν είναι η προέλευσή του, περιλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο η Ευρώπη πληρώνει σε τιμή πολύ υψηλότερη σε σχέση με την Ασία. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να παραμείνει αρκετά ελκυστική αγορά για τους προμηθευτές του LNG, που μπορούν εύκολα να βρουν άλλους πελάτες αλλού, προειδοποίησε η Κομισιόν, η οποία τηρεί επιφυλακτική στάση ως προς αυτό το θέμα που διαιρεί τα κράτη μέλη.
